سمیت تنفسی و اثر دورکنندگی اسانس مریم گلی کارواندری، Salvia mirzayanii، برای دو گونه ی( Callosobruchus maculatus (Col.: Bruchidae و ( Tribolium confusum (Col.: Tenebrionidae

در جستجو برای دستیابی به روشی امن و با استفاده از مواد طبیعی برای کنترل آفات انباری، اثرات حشره کشی و دور کنندگی اسانس گیاه Salvia mirzayanii Rech. F. & Esfand. روی حشرات کامل یک روزه ی سوسک چهار نقطه ای حبوبات Callosobruchus maculatus (F.) و شپشه ی آرد Tribolium confusum J du Val. مورد بررسی قرار گرفت. اسانس گیاه با استفاده از دستگاه کلونجر (Clevenger) به روش تقطیر با آب استخراج شد. آزمایش ها در دمای ۱ ± ۲۷ درجه ی سیلسیوس و رطوبت نسبی ۵ ± ۶۵ درصد در تاریکی انجام شد. نتایج آزمایش سمیت تنفسی اسانس نشان داد که با افزایش غلظت و مدت زمان در معرض اسانس قرار گرفتن، مرگ و میر سوسک چهار نقطه ای حبوبات به طور معنی داری افزایش می یابد. مقدار LC۵۰ اسانس گیاه مریم گلی روی سوسک چهار نقطه ای حبوبات که معادل ۵۸/۲ میکرولیتر بر لیتر هوا بود و حدود اطمینان های برآورد شده و نیز درصد تلفات، حاکی از حساسیت بالای سوسک چهار نقطه ای حبوبات نسبت به شپشه ی آرد می باشد. مقادیر LT۵۰ برآورد شده برای سوسک چهار نقطه ای حبوبات در غلظت های ۰۳/۳۷، ۱۱/۱۱۱، ۱۴/۱۴۸ و ۱۸/۱۸۵ میکرو لیتر بر لیتر هوا به ترتیب ۷۳/۹، ۵۲/۸، ۱۷/۷ و ۰۸/۷ ساعت به دست آمد. اما در مورد شپشه ی آرد حتی در غلظت ۷۰/۳۷۰۳ میکرولیتر بر لیتر هوا مرگ و میری مشاهده نشد. با افزایش غلظت اسانس، درصد دورکنندگی در هر دو حشره به طور معنی داری افزایش یافت. علی رغم اینکه اسانس مریم گلی کارواندری حتی در غلظت های بسیار بالا هیچ گونه سمیت تنفسی برای شپشه ی آرد نداشت اما اثر دورکنندگی اسانس روی شپشه ی آرد بیشتر از سوسک چهار نقطه ای بود. نتایج نشان می دهد که اسانس گیاه مریم گلی روی گونه های مورد بررسی دارای اثرات متفاوتی است.

کلیدواژه ها:

اسانس های گیاهی ، سمیت تنفسی ، دورکنندگی ، مریم گلی ، آفات انباری ، دستگاه کلونجر