تثبیت شیمیایی درجای سرب توسط ترکیبات فسفاتی در یک خاک آهکی آلوده

هدف از این تحقیق بررسی تثبیت درجای سرب در یک خاک آلوده به سرب در حضور فسفات بود. بدین منظور یک نمونه مرکب خاک سطحی (۵-۰ سانتی­متر) از حاشیه جاده تهران- قم نمونه برداری شد. به منظور بررسی اثرات تیمار فسفر بر تثبیت درجای سرب، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با استفاده از سه تیمار فسفر: دی آمونیوم فسفات(DAP) ، سوپر فسفات تریپل (TSP) و نسبت ۱:۱ اسید فسفریک و سنگ فسفات، در نسبت های مولی P/Pb ، ۳، ۶ و۹  انجام شد. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین­ها نشان داد که از بین سه تیمار فسفر بیشترین تبدیل سرب از جزء­های غیر باقی­مانده (محلول، تبادلی، کربناتی، پیوندیافته با اکسیدهای آهن و منگنز و سرب موجود در بخش ماده آلی) به باقی­مانده در تیمار دی آمونیوم فسفات و کمترین آن در تیمار نسبت ۱:۱ اسید فسفریک و سنگ فسفات حاصل شده است (۰۱/۰P<). همچنین نتایج نشان داد که در مجموع تیمارهای سنگ آپاتیت- اسید فسفریک، سوپر فسفات تریپل و دی آمونیوم فسفات قادر بوده­اند به ترتیب ۳/۱۸، ۴/۲۱ و۱/۳۳ درصد از مجموع جزءهای غیر باقی­مانده را به جزء باقی­مانده تبدیل کنند. مقایسه نتایج پراش­نگارهای پرتو ایکس (XRD) و خاک­های تیمار شده با خاک شاهد نشان داد که افزودن فسفر به خاک باعث تشکیل کانی پایرومورفیت شده و از بین سه تیمار شدت پیک در گراف مربوط به دی آمونیوم فسفات بیش از دیگر تیمارها بود.

کلیدواژه ها:

تثبیت درجای سرب ، فسفر ، کانی پایرومورفیت ، نسبت مولی P/Pb