پایش مکانی و زمانی خشکسالی کشاورزی با استفاده از تصاویر سنجنده مودیس و فن آوری سنجش از دور (مطالعه موردی: استان آذربایجان شرقی)
- سال انتشار: 1396
- محل انتشار: فصلنامه دانش آب و خاک، دوره: 27، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_WASO-27-1_017
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 257
نویسندگان
۱- دانشجوی دکتری مهندسی آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
دانشجوی دکتری مهندسی آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه
دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
چکیده
خشکسالی از جمله پیامدهای تکرار شونده اقلیمی است که در بیشتر نقاط جهان رخ میدهد و موجب کمآبی، خسارات اقتصادی و پیامدهای ناگوار اجتماعی میشود. روشهای متداول ارزیابی و پایش خشکسالی اغلب وابسته به دادههای هواشناسی بهویژه بارش میباشند با توجه به دقت مکانی پایین و در مواردی ناقص و نادرست بودن این اطلاعات، نمایههای خشکسالی هواشناسی که از روی این دادهها محاسبه میشوند، در پایش خشکسالی مفید نخواهند بود. فنآوریهای سنجش از دور با پوشش مکانی و زمانی مناسب منطقه مطالعاتی، ابزار مناسبی در پایش خشکسالی کشاورزی بهشمار میروند. در این پژوهش با استفاده از تصاویر ماهوارهای سنجنده مودیس در دوره زمانی ۱۲ ساله (۱۳۸۲ تا ۱۳۹۳) اقدام به استخراج و ارزیابی پراکندگی زمانی و مکانی نمایههای خشکسالی کشاورزی (DSI، VCI و TCI) در استان آذربایجان شرقی شد. همچنین همبستگی بین نمایههای خشکسالی کشاورزی بهدست آمده از سنجش از دور با نمایه خشکسالی هواشناسی SPI بررسی شد. یافتههای این پژوهش نشان داد که نمایههای سنجش از دور از دقت خوبی در برآورد پراکندگی مکانی و زمانی خشکسالی کشاورزی برخوردارند، بهطوریکه ضریب همبستگی بین نمایه DSI و SPI برابر با ۶۴/۰ بدست آمد. بررسی نمایه SPI و نمایههای خشکسالی کشاورزی نشان داد که در سال ۱۳۸۷ در بیشتر ایستگاههای استان خشکسالی متوسط رخ داده است. با اینحال مناطق شمالی استان در حاشیه رود ارس حتی در سال خشک (سال ۱۳۸۷) نیز نسبت به دیگر مناطق از وضعیت پوشش گیاهی بهتری برخوردار بودند، که مقدار نمایه SPI برابر با ۳۸/۰- و ۵۳/۰- بهترتیب برای ایستگاههای جلفا و کلیبر نیز حاکی از این مطلب است. مقایسه آماری نتایج نشان داد که بالاترین ضریب همبستگی بین نمایههای خشکسالی کشاورزی و هواشناسی در ایستگاه جلفا است، که بالاترین مقدار میانگین نمایه SPI، ۶/۰، را در استان داشت.کلیدواژه ها
خشکسالی, سنجش از دور, مودیس, SPIاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.