نیر محمدخانی - استادیار مرکز آموزش عالی شهید باکری میاندوآب، دانشگاه ارومیه
مسلم ثروتی - استادیار مرکز آموزش عالی شهید باکری میاندوآب، دانشگاه ارومیه
مریم رحمتی - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه تبریز

فعالیت آنزیم نیترات­ریداکتاز می­تواند شاخص مناسبی برای جذب نیترات در حضور کلر و تحمل گیاه به شوری باشد. برنامه­ریزی بیان ژن یک مدل ریاضی بین متغیرهای ورودی و خروجی بوده و توانایی انتخاب پارامترهای موثر در مدل را دارد. در این تحقیق محتوای یونی ریشه (کلر، سدیم، نیترات و پتاسیم) در دو ژنوتیپ انگور (قره­شانی و قزل­اوزوم) به­عنوان پارامترهای موثر بر فعالیت نیترات­ریداکتاز وارد مدل برنامه­ریزی بیان ژن شدند. نتایج نشان داد که جذب نیترات تحت شوری کاهش یافت، همچنین در غلظت­های بالای نیترات کاهش در ژنوتیپ­ حساس به شوری بیشتر بود. به عبارت دیگر در انگور سیستم  انتقال با تمایل پایین (LATS) نسبت ­به سیستم انتقال با تمایل بالا (HATS ) به شوری حساس­تر بود. فعالیت آنزیم نیترات­ریداکتاز با افزایش غلظت نیترات در ریشه در هر دو ژنوتیپ­ افزایش یافت .مقایسه نتایج حاصل از کاربرد سه مجموعه عملگر ریاضی نشان داد که بیشترین ضریب همبستگی و کمترین میانگین مربعات خطا در دوره آموزش برای حالتی است که از مجموعه عملگرهای مدل پیش­فرض بهره برده شود، اما در مرحله آزمون عملگرهای اصلی همراه با جذر و توان نشان­دهنده نتایج بهتری در مقایسه با سایر مجموعه عملگرها بود. همچنین مطابق با مدل پیشنهادی به­ترتیب نیترات، کلراید، سدیم و پتاسیم به­عنوان متغیرهای موثر انتخابی در کاهش فعالیت آنزیم نیترات ریداکتاز مشارکت می­کنند.

انگور, برهمکنش نیترات-کلر, شوری, عملگرهای ریاضی, محتوای یونی ریشه