فرخ پرافکنده حقیقی
فرهاد کیمرام

کیلکا از ذخایر با ارزش اقتصادی دریای خزر محسوب می شود که نقش مهمی را در زنجیره غذایی آن ایفا می کند. پژوهش حاضر طی سال های ۸۶-۱۳۸۵، باهدف تعیین میزان ذخیره کیلکای معمولی و تنظیم الگوی برداشت پایدار از آن، در جنوب دریای خزر به مرحله اجرا درآمد. نمونه برداری در سواحل جنوبی دریای خزر از مهر سال ۱۳۸۵ تا شهریور ۱۳۸۶ در دو بندر انزلی و بابلسر صورت گرفت. در طول دوره بررسی ۱۵۳۳ نمونه بیومتری شدند و ۹۱۳ ماهی با استفاده از اتولیت های ساجیتا تعیین سن شدند. نتایج نشان داد که میانگین طول کیلکای معمولی ۷/۹±۴/۱۰۲ میلی متر و دامنه آن در طیف ۵۶ تا ۱۴۴ میلی متر قرار داشت. میانگین سن کیلکای معمولی ۶/۳ سال بود که بیش از ۷۳ درصد از آنها را ماهیان ۳ و ۴ ساله تشکیل داده بود. ضریب رشد با استفاده از طرح فورد - والفورد ۳۲۱/۰=K در سال و ضریب مرگ و میر کل برابر ۲۸۰/۱=Z در سال برآورد شد. با استفاده از روش آنالیز کوهورت، میزان ذخیره کیلکای معمولی در بخش جنوبی دریای خزر حدود ۷۵/۵۸ هزار تن برآورد شد. برای تعیین میزان حداکثر محصول قابل برداشت (MSY) از معادله کادیما استفاده شد که در نهایت ۲۵۳۲۲ تن محاسبه شد. کیلکای معمولی دارای ذخیره نسبتا کوچکی است، لذا سیاست های حمایتی از آن باید در اولویت باشد.