سعید محرمی پور - گروه حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، صندوق پستی ۳۳۶-۱۴۱۱۵، تهران.
مهدیه سعیدی - گروه حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، صندوق پستی ۳۳۶-۱۴۱۱۵، تهران.

سرخرطومی یونجه، Hypera postica Gyllenhal.، آفت کلیدی یونجه است که به طور گسترده ای در مناطق یونجه کاری ایران پراکنش دارد. حشرات کامل سرخرطومی یونجه به تدریج از اوایل پاییز وارد مزرعه می شوند و جمعیت حشرات وارد شده به مزرعه در طول پاییز و زمستان رو به افزایش است. به علت تاثیر عوامل محیطی مانند دمای محیط بر بقای حشرات، در این پژوهش تغییرات نقطه ی انجماد و سرماسختی حشرات مورد بررسی قرار گرفت. حشرات کامل زمستان گذران ماهانه از مزارع یونجه ی کرج طی فصول پاییز و زمستان ۱۳۹۰ جمع آوری شدند. نقطه ی انجماد و بقای آن ها در دماهای زیر صفر از ۵- تا ۱۳- درجه ی سلسیوس به مدت ۲۱۰ دقیقه بررسی شد. میانگین نقطه ی انجماد آن ها از ۶۸/۰ ± ۴/۱۴- درجه ی سلسیوس در مهر ماه تا ۸۰/۰ ± ۸/۸- درجه ی سلسیوس در اسفند ماه در نوسان بود. میانگین نقطه ی انجماد حشرات کامل در طول ماه های پاییز (۴/۱۳-) به طور معنی داری پایین تر از ماه های زمستان (۶/۸-) بود. حشرات کامل دمای ۵- درجه ی سلسیوس را در تمام ماه ها تحمل کردند. میزان مرگ و میر حشرات کامل با افزایش شدت سرما افزایش یافت. درصد مرگ و میر حشرات تیمارشده در دمای ۱۱- درجه ی سلسیوس، به ۸۹ درصد در آبان و آذر، و ۱۰۰ درصد در دی و بهمن ماه رسید. میزان LT۵۰ حداقل ۶/۸- و حداکثر ۷/۵- درجه ی سلسیوس بود. نتایج نشان داد که حشرات کامل نمی توانند در دماهایی پایین تر از نقطه ی انجماد زنده بمانند. بررسی های دقیق تر مشخص کرد درصورتی که میزان شدت سرما به نزدیک نقطه ی انجماد حشرات کامل برسد، حدود ۸۰ درصد از جمعیت تلف خواهند شد. بنابراین، چنانچه دمای محیط به محدوده ی نقطه ی انجماد حشره برسد، تلفات قابل توجهی در جمعیت حشرات کامل سرخرطومی یونجه ایجاد خواهد شد.

نقطه انجماد, سرخرطومی یونجه, Hypera postica, سرما سختی, دیاپوز, زمستان گذرانی