علی اصفر فرجی - Department of Biology, Faculty of Food Industry, Islamic Azad University Ayatollah Amoli Branch, Amol, Iran
خسرو عیسی زاده - Department of Microbiology, Faculty of Science, Islamic Azad University Lahijan Branch, Lahijan, Iran
سمانه روحی - Cellular & Molecular Research Center, Kurdistan University of Medical Sciences, Sanandaj, Iran
مریم پرواره - Social Determinants of Health Research Center, Kurdistan University of Medical Sciences, Sanandaj, Iran
فاطمه زابلی - Department of Biology, Faculty of Food Industry, Islamic Azad University Ayatollah Amoli Branch, Amol, Iran

چکیده زمینه و هدف: استرپتوکوکوس سانگوئیس و موتانس عامل عفونت های دندانی می باشند. با توجه به اثر سوء ناشی از مصرف دهانشویه های شیمیایی، هدف از بررسی حاضر تعیین اثرات ضد باکتریایی دهانشویه ستیل پیریدینیوم کلراید و عصاره های الکلی گیاه بادرنجبویه بر رشد این باکتری ها می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه آزمایشگاهی، برگ های گیاه بادرنجبویه پس از جمع­آوری، با روش پرکولاسیون عصاره گیری شد. روش انتشار در چاهک، تعیین حداقل غلظت مهار کنندگی و کشندگی باکتری برای تعیین اثرات ضد باکتریایی عصاره الکلی گیاه و دهانشویه در غلظت­های ۲۵۰، ۱۲۵، ۵/۶۲، ۲۵/۳۱، ۶۲/۱۵، ۸۱/۷، ۹/۳، ۹۵/۱، ۹۷/۰ و ۴۸/۰ ­میلی گرم بر میلی لیتر به­کار رفت. تحلیل آماری با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون انجام شد. یافته ها: بیشترین اثر ضد باکتریایی عصاره های اتانولی و متانولی بادرنجبویه و دهانشویه بر روی استرپتوکوکوس موتانس و سانگوئیس در غلظت ۲۵۰ میلی گرم بر میلی لیتر بود و کمترین غلظت مهار کنندگی بر استرپتوکوکوس موتانس به ترتیب ۹/۳، ۲۵/۳۱ و ۶۲/۱۵ و بر استرپتوکوکوس سانگوئیس ۲۵/۳۱، ۶۲/۱۵ و ۲۵/۳۱ میلی گرم بر میلی لیتر بودند. حداقل غلظت کشندگی عصاره های بادرنجبویه و دهانشویه بر استرپتوکوکوس موتانس به ترتیب ۱۲۵، ۵/۶۲ و ۲۵/۳۱ و بر سانگوئیس به ترتیب ۵/۶۲، ۵/۳۱ و ۵/۶۲ میلی گرم بر میلی لیتر بودند. بین بالا رفتن میزان غلظت عصاره و مهار رشد باکتری، همبستگی مثبت و معنی داری مشاهده شد (۰۰۱/۰>p). نتیجه گیری: به نظر می رسد از عصاره بادرنجبویه می توان مانند دهانشویه به عنوان یک ماده ضدعفونی کننده دهان و دندان استفاده نمود، هر چند آزمایشات درون تنی و اثبات نداشتن اثر سوء بر بدن انسان، جهت تولید این نوع از دهانشویه های گیاهی لازم است. واژه های کلیدی: ستیل پیریدینیوم کلراید، بادرنجبویه، استرپتوکوکوس موتانس، استرپتوکوکوس سانگوئیس

Cetylpyridinium chloride, Melissa officinalis, Streptococcus mutans, Streptococcus sanguinis, ستیل پیریدینیوم کلراید, بادرنجبویه, استرپتوکوکوس موتانس, استرپتوکوکوس سانگوئیس