مطالعه تغییرات هماتولوژی، بیوشیمیایی و هیستوپاتولوژی ناشی از تجویز طولانی مدت کتامین در موش صحرایی

چکیده زمینه و هدف: امروزه استفاده تفریحی از ماده مخدر کتامین رو به افزایش است، لذا این مطالعه به­منظور تعیین اثر تجویز طولانی مدت کتامین بر روی برخی از پارامترهای خونی، بیوشیمیایی و تغییرات بافتی در موش صحرایی نر انجام شد. مواد و روش ها:  در این مطالعه تجربی، ۴۰ سر موش صحرایی نر نژاد  Sprague-Dawleyبه صورت تصادفی به دو گروه کنترل (۲۰=n) و آزمایش (۲۰=n) تقسیم شدند. به موش­های گروه کنترل (شاهد)، محلول سالین و هم­چنین به گروه آزمایش، داروی کتامین روزانه با دوز ۱۵ میلی گرم/کیلوگرم و به صورت داخل صفاقی تزریق شد. در روزهای صفر، ۲۰، ۴۰ و ۶۰ از هر گروه ۵ سر موش بیهوش و پس از خون گیری تشریح شدند. برخی پارامترهای بیوشیمیایی سرم اندازه گیری شد و بافت­ کلیه و کبد مورد ارزیابی میکروسکوپی قرار گرفتند. برای تحلیل داده­ها از آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی Tukey  و آزمون نان­پارامتریک Kruskal-Wallis استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان دهنده افزایش تعداد گلبول های سفید، افزایش سطوح سرمی آنزیم های کبدی، افزایش غلظت اوره، کراتینین، گلوکز و کورتیزول و هم­چنین کاهش غلظت پروتئین تام و گلبولین در گروه کتامین نسبت به گروه کنترل بود. در بررسی بافت کبد، دژنراسیون واکوئلی، اتساع و پرخونی سینوزوئیدها، تراوش سلول های تک هسته­ای در اطراف ناحیه­ پورتال و نکروز پارانشیم مشاهده شد. در کلیه، دژنراسیون سلول اپی­تلیال توبول ها، نکروز سلول اپی­تلیال توبولی، آتروفی توبول­ها و گلومرول­ها و نفوذ سلول های التهابی مشاهده شد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که کتامین می تواند باعث ایجاد ضایعات در کبد و کلیه شود. هر چند برای پی بردن به مکانیسم عمل کتامین در مصرف طولانی مدت، مطالعات جامع تری نیاز است. واژه های کلیدی: کتامین، تغییرات هماتولوژی، تغییرات بیوشیمیایی، هیستوپاتولوژی، موش صحرایی

کلیدواژه ها:

Ketamine ، Hematological changes ، biochemical changes ، Histopathology ، Rat ، کتامین ، تغییرات هماتولوژی ، تغییرات بیوشیمیایی ، هیستوپاتولوژی ، موش صحرایی