حسین اتحادی - استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زابل، دانشگاه آزاد اسلامی، زابل، ایران

غزالی مشهدی از شاعرانی است که در قرن دهم هجری بنابه دلایلی به هند مهاجرت کرد. وی آثاری به نظم و نثر دارد که یکی از آنها دیوان اشعارش، موسوم به آثار الشباب است. این دیوان شامل مقدمه ای به نثر و اشعاری در قالب قصیده، ترکیب بند، ترجیع بند، غزل، مثنوی، قطعه و رباعی است که در سال ۱۳۸۸ با تصحیح حسین قربانپور آرانی، ذیل انتشارات علمی و فرهنگی به چاپ رسیده است. این چاپ نخستین تلاش برای نشر دیوان این شاعر مشهور سبک هندی بوده است. در این چاپ، با وجود کوشش مصحح که در مقدمه بدانها اشاره کرده، سهو و خطاهای بسیاری به بخش های مختلف دیوان راه یافته است. بیشترین خطاها در کاربرد علائم نگارش و سجاوندی است. این لغزش ها موجب غلط خوانی اشعار شده است؛ حتی ممکن است سبب بدفهمی مقصود شاعر شود. ایراد دیگری که کار خواننده را دشوار می کند، آن است که هم در مقدمه و هم در یادداشت های دیوان، در بیشتر اوقات، ارجاعات ارائه شده به شعر غزالی و یا حتی به آثار محققان دیگر نادرست است. افزون بر این، سهو و سهل انگاری در مراحل تایپ اشعار موجب شده است گاه حرف یا حروف و یا نشانه ای اضافه وارد متن شود و گاه برعکس آن، حرف یا حروفی از واژه بیفتد. در بخش یادداشت های دیوان هم، مصحح محترم در بیشتر اوقات فقط به توضیح معنای لغوی واژه و یا اصطلاح بسنده کرده است که همین توضیحات هم به طور متعدد، ارتباطی با معنای مقصود شاعر ندارد. همه اینها موجب شده است تا این تصحیح، ویژگی های یک تصحیح علمی و انتقادی را نداشته باشد.

غزالی مشهدی, تصحیح دیوان, سجاوندی, غلط های نگارشی, یادداشت های نادرست