بهمن پاسبان اسلام - دانشیار بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران

اهداف مطالعه شناسایی اثرات کمبود آب روی بازتاب­های فیزیولوژیک و زراعی ارقام متحمل به شوری گلرنگ و معرفی شاخص­های گزینش ژنوتیپ­های متحمل به خشکی بودند. آزمایش به­صورت کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در اراضی شور (۷/۶ دسی زیمنس بر متر) با بافت خاک لوم رسی در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی طی سال زراعی  ۹۷-۱۳۹۶ اجرا گردید. فاکتور اصلی خشکی با دو سطح: بدون تنش و تنش از گل دهی تا رسیدگی دانه و فاکتور فرعی شش ژنوتیپ­ متحمل به­شوری گلرنگ شامل: پدیده، گل مهر، مکزیک ۱۴، مکزیک ۲۴۸، مکزیک ۲۹۵ و پرنیان بودند. شاخص­های مقدار نسبی آب برگ (RWC)، هدایت روزنه، کلروفیل برگ و تعداد دانه در طبق، درصد روغن، عملکرد دانه و روغن در اثر تنش خشکی کاهش و دمای برگ افزایش معنی­دار (به­ترتیب ۵ و یک درصد برای تعداد دانه در طبق و سایر صفات) نشان دادند. مقادیر آنها به­جز دمای برگ بین ژنوتیپ­ها تفاوت معنی­­دار داشت. همبستگی بین این شاخص­ها با عملکرد دانه و روغن معنی­دار ( به­ترتیب ۵ و یک درصد برای کلروفیل و سایر صفات) بود. بنابراین شاخص­های RWC، هدایت روزنه و کلروفیل برگ می­توانند برای گزینش ژنوتیپ­های متحمل به خشکی گلرنگ به­کار روند. وجود همبستگی مثبت و معنی­دار بین تعداد طبق در بوته و تعداد دانه در طبق با عملکرد دانه و روغن، نشان دهنده نقش برجسته آنها در محصول­دهی بود. ژنوتیپ­های مورد مطالعه به­جز پرنیان با کسب عملکرد دانه و روغن بالاتر، برای کشت در اراضی شور مناسب تشخیص داده شدند.

شاخص کلروفیل, دمای برگ, عملکرد دانه, مقدار نسبی آب برگ, هدایت روزنه