فرآیندهای خطی در زبان فارسی

زبان آدمی پیو سته در تغییر و تحول ا ست و تعیین این که تحول زبان او به صلاح ا ست یا فساد، کاری ا ست د شوار اما آنچه مسلم است و انکارناپذیر، تحولی است که در زبان رخ می دهد. محققان مهم ترین عوامل تحول زبان را تحولات اجتماعی و قاعده اقتصاد یا کم کو شی ذکر کرده اند که زبان را در همه ساحت ها متحول می سازد. گاهی آوایی به مرور زمان به آوایی دیگر بدل می شود که این تبدیل گاه مشروط است به اقتضای زنجیره کلام یا واژگانی که آوا در آن زنجیره قرار می گیرد و واج یا آوای مجاور این تحول را ایجاد می کند و گاه این تغییر بدون قید و شرط و تاثیر محیطی است که آوا در آن قرار دارد. نکته حایز اهمیتی که دراین مقاله ارائه شده است و زمینه پژوهش بسیار گسترده و همه جانبه ای را در راستای آن ایجاد خواهد کرد، این ا ست که برخی تحولات آوایی زبان فار سی عصر تکوین ، متاثر از خط فار سی ا ست - که برگرفته از خط نسخ عربی ا ست - به تعبیری در صورتهای تلفظی چندگانه واژگان در قرون ۴-۷ صورتهایی مشاهده می شود که آنها با هیچ یک از عوامل و قواعد تحول زبان هم خوانی ندارند و دلیل این گونه از تحول، صرفا خط فارسی است ؛ چون خط نسخ که برای زبان عربی و ثبت و ضبط آواهای این زبان ساخته شده، با برخی ویژگی های آوایی و تعدادی از آواهای فار سی هم خوانی و سنخیت ندا شته و این خط به مرور زمان متناسب با خط فارسی شده است و ایرانیان بعدها نویسه هایی را برای آواهای خاص فارسی وضع کرده اند و همین نبود نویسه برای آواهای خاص فارسی ، منشاء تحولاتی چند در زبان فارسی گردیده است . تحولاتی که از فرایندهای واجی متفاوتند و دلایل علمی دیگری دارند.

کلیدواژه ها:

فرآیند ، تحول ، گونه های تلفظی آزاد ، تعریب ، دوره تکوین ، آواهای فارسی ، تاثیرخط .