ملل اسلامی معاصر از قواعد فقهی تا قوانین عرفی

فقه اسلامی و مخصوصا فقه جعفری با پشتوانه قوی قرآن و روایات معصومین علیهم السلام، قرن ها مشکل گشا و رهنمای فردی و اجتماعی مردم در همه عرصه ها بوده است. در قرون اخیر و در پی هجوم تکنولوژیکی، فکری و فرهنگی غرب، با تحولات عظیم اجتماعی بخصوص در سیاست، حکومت، فرهنگ، اقتصاد و مدیریت، فقه از جایگاه پیشین خود تنزل کرده و قوانین عرفی مبتی بر حقوق موضوعه، حاکم علی الاطلاق بر ملل اسلامی شده است. پژوهش حاضر با بررسی پیشینه موضوع علل و عوامل این پدیده را کاویده و به طور ضمنی، نسبت به عواقب و آثار آن هشدار داده است. سیاست استعماری غرب و ضعف عمل فقیهان ما بر اثر جمود فکری، تعصبات مذهبی، کهنه گرایی، رکود اجتهاد و عقب ماندگی نظام درسی، نا آشنایی فقیهان با منظومه معرفتی دین و تمرکز بر فقه اسلاف از عوامل عمده بیان گردیده و مخصوصا تحول در مبانی اجتهاد و گرایش افراطی به اصول عملیه و فرضیه سازی و خیال بافی اصولیان پس از شیخ انصاری در فضای عمومی حوزه از علل انزوا و انکماش فقه شیعی دانسته شده است. تحقیق با رویکرد توصیفی تحلیلی و به شیوه کتابخانه ای انجام شده است.

کلیدواژه ها:

فقه اسلامی ، قواعد فقهی ، جوامع اسلامی ، قانون وضعی ، مدرنیته غربی