حمیدرضا اسماعیلی - دکتری، موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، تهران، ایران
طاهره رحیم پورازغدی - استادیار، گروه معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
سیدمرتضی نوعی باغبان - استادیار، گروه معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

هدف پژوهش حاضر بررسی زمینه های سیاسی و اجتماعی شکل گیری «حکومت دینی» در اندیشه سیاسی امام خمینی است. در این راستا، کتاب های کشف اسرار (۱۳۲۰) و ولایت فقیه (۱۳۴۰) امام خمینی، با روش تاریخی- تحلیلی، مورد بررسی قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان می دهد که در هر دو اثر مورد بررسی، مشروعیت حکومت دینی بر پایه ولایت فقیه شکل گرفته است؛ با این تفاوت که امام خمینی در کتاب کشف اسرار، با تکیه بر اصل ضرورت تداوم ولایت سیاسی پیامبر(ص)، هویت حکومت دینی را از طریق مجلس موسسان پیگیری می کند، اما در کتاب ولایت فقیه، براساس نظریه تفکیک قوای سه گانه و عبور از مشروطه گرایی، به تببین اصل ولایت فقیه و تشکیل حکومت دینی بر مبنای رهبری فقیه عادل جامع الشرایط می پردازد. به مفهومی دیگر منظومه سیاسی امام خمینی در طول دو دهه از مسیر «مشروطه گرایانه» به رویکرد «انقلابی» تغییر مسیر می دهد.

اندیشه سیاسی, امام خمینی, کتاب کشف الاسرار, کتاب ولایت فقیه, ولی فقیه, حکومت دینی