اکرم شریفی - گروه مهندسی علوم و صنایع غذایی، دانشکده مهندسی صنایع و مکانیک، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی،قزوین، ایران
آتوسا فرخ - گروه مهندسی علوم و صنایع غذایی، دانشکده مهندسی صنایع و مکانیک، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی،قزوین، ایران
مبینا جمالی - گروه مهندسی علوم و صنایع غذایی، دانشکده مهندسی صنایع و مکانیک، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی،قزوین، ایران

گیاهان منابع ارزشمندی از مواد معدنی، ویتامین ها، ترکیبات فنولی و دیگر مواد زیست فعال مهم هستند که نه تنها در طب سنتی بلکه در تولید غذاهای فراسودمند و داروسازی نیز کاربرد دارند. ترکیبات زیست فعال گیاهان دارویی میتوانند جایگزین های موثری برای مواد نگهدارنده شیمیایی در مواد غذایی باشند. ضمن اینکه میتوانند وظیفه ی غنیسازی مواد غذایی را نیز به عهده بگیرند. علف مار گیاهی پایا (C. spinosa) طیف وسیعی از مواد زیستفعال از جمله آلکالوئیدها، فلاونوئیدها، استروئیدها، ترپنوئیدها، توکوفرولها و ویتامینها را شامل میشود. این گیاه در منابع مختلف علمی غنی از فلاونوئیدها گیاهی معرفی شده است. روتئین و کوئرستین به عنوان گلیکوزیدهای فلاونوئیدی اصلی این گیاه شناخته شدهاند. ترکیباتی چون روتین، کامپفرول--۳روتینوزید، کامپفرول--۳ گلیکوزید، کامپفرول_ رامنوروتینوزید، کوئرستین--o-۳گلیکوزید، کوئرستین -o-۳ رامنوزید در قسمتهای هوایی گیاه شناسایی شده است. از این گیاه به طور سنتی برای جلوگیری و یا درمان تعدادی از بیماریها مانند دیابت، هپاتیت، چاقی و مشکلات کلیوی استفاده میشده است. پتانسیل ضد سرطانزایی، ضد التهابی، ضد پرفشاری خون و اثرات ضد باکتریایی و قارچی آن نیز اثبات شده است . علاوه بر این، قسمتهای مختلف علف مار، مانند میوه ها و جوانه های آن در تهیه ترشی، چاشنی، سس و مربا به کار میرود. بنابراین، علف مار نه تنها قادر به کاهش فرسایش خاک و کمک به روند بیابانزدایی است، بلکه می تواند به عنوان یک جایگزین مقرون به صرفه برای گونه های دارویی با نیاز آبی زیاد در نظر گرفته شود. با توجه به وجود ترکیبات زیست فعال، این گیاه از پتانسیل خوبی برای کاربرد در موارد غذایی به عنوان جایگزین افزودنی های شیمیایی برخوردار است.

گیاهان دارویی، علف مار، ترکیبات زیست فعال، فلاونوئید.