ارزیابی سناریوهای بهینه تغییر کاربری اراضی و تاثیر آن بر واکنش هیدرولوژیک جریان در حوضه آبریز اهل ایمان

تغییرات کاربری اراضی یکی از مهم ترین چالش های زیست محیطی در بیش تر حوضه‎ های آبریز است. در این تحقیق تغییرات روند هیدرولوژیکی جریان با سناریو تغییر کاربری اراضی در حوضه آبریز اهل ایمان با مساحت ۷۷۷۱ هکتار واقع در قسمت غربی استان اردبیل مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور مدل هیدرولوژیکی SWAT برای منطقه مطالعاتی اجرا و با استفاده از الگوریتم SUFI۲ واسنجی و اعتبارسنجی شد. نتایج مدل با استفاده از ضرایب آماری R۲، NS و RMSE ارزیابی شد که در دوره واسنجی این ضرایب آماری به ترتیب ۷۵/۰، ۷۱/۰ و ۳۱/۰ و در دوره اعتبارسنجی به ترتیب ۷۱/۰، ۶۸/۰ و ۱۸/۰ به دست آمدند که ضرایب آماری به دست آمده در هر دو دوره نشان دهنده بالا بودن عملکرد مدل در منطقه مطالعاتی جهت شبیه سازی رواناب است. بنابراین با توجه به پتانسیل و مشخصات منطقه تاثیر سناریوهای تغییرکاربری اراضی دیم کم بازده به مرتع، تبدیل ۵۰ درصد زراعت آبی به باغ و تبدیل ۴۰ درصد کاربری مرتع به زراعت دیم دبی جریان ماهانه خروجی از حوضه آبریز اهل ایمان مطالعه شد. نتایج نشان دهنده کاهش دبی متوسط (۱۷ درصد) در سناریوی اول و افزایش دبی متوسط (۳۶ درصد) در سناریوی دوم است. افزایش دبی متوسط در سناریو دوم نشان دهنده کاهش ذخیره آب زیرزمینی در منطقه است.

کلیدواژه ها:

جریان رودخانه ، بیلان آب ، دبی ماهانه ، مدیریت آب ، مدل SWAT ، حوضه آبریزاهل ایمان