بررسی تاثیر بهینه سازی توام توزیع آب و الگوی کشت بر درآمد کشاورزان (مطالعه موردی: شبکه قزوین)

با توجه به رشد روز افزون مصرف آب، تخصیص بهینه منابع آب نیاز به توجه بیشتری دارد. در کشور ایران به­علت کمبود بارندگی در اکثر حوضه­های آبریز و محدود بودن منابع آب، برنامه­ریزی به­منظور شناخت امکانات و محدودیت­های منابع آب با هدف بهره­برداری بهینه بسیار ضروری و اجتناب ناپذیر است. مقدار آب تخصیص داده شده به شبکه آبیاری قزوین از سد طالقان از گذشته در حدود ۲۵۵ میلیون مترمکعب بوده است که امروزه، مقدار تخصیص به حدود ۱۲۰ میلیون مترمکعب در سال کاهش یافته است. بررسی الگوی کشت طی ده سال اخیر نشان می دهد ترکیب الگوی کشت، علی رغم کاهش آب تخصیص یافته، ثابت بوده است. ازاین رو کشاورزان برای جبران اقدام به برداشت غیرمجاز از چاه­ها نموده اند که این موضوع باعث افت شدید سفره­ آب­ زیرزمینی شده است. لذا در این مطالعه با هدف حفظ هم زمان منابع آب زیرزمینی و افزایش درآمد کشاورزان، به ارائه الگو بهینه توزیع آب و الگوی کشت با استفاده از الگوریتم ژنتیک در قالب دو مدل بهینه­سازی الف- توزیع آب و ب- توزیع آب و الگوی کشت پرداخته شده است. نتایج نشان داد در صورت تخصیص ۲۵۵ میلیون متر­مکعب در سال، درآمد شبکه حدود ۱۶۵ میلیارد تومان بوده که با کاهش تخصیص، درآمد شبکه به حدود ۸۵ میلیارد تومان رسیده است که با بهینه­سازی توزیع آب در میان بهره­برداران در وضعیت فعلی درآمد شبکه به حدود ۱۱۰ میلیارد تومان و با بهینه­سازی توزیع آب و الگوی کشت درآمد به ۱۵۶ میلیارد تومان خواهد رسید.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، درآمد کشاورزان ، تخلیه آب زیرزمینی ، حقابه ، تخصیص