الهام بیرانوند - Department of Agriculture, Khorramabad branch, Islamic Azad University, Khorramabad, Iran
علی خورگامی - Department of Agriculture, Khorramabad branch, Islamic Azad University, Khorramabad, Iran
مسعود رفیعی - Crop and Horticultural Science Research Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Khorramabad, Iran
علی میردریکوند - Department of Agriculture, Khorramabad branch, Islamic Azad University, Khorramabad, Iran
سید حسین وفایی - Department of Plant Protection, Khorramabad branch, Islamic Azad University, Khorramabad, Iran

آبیاری تکمیلی موجب تعدیل خسارات ناشی تنش خشکی در زراعت دیم می­گردد. کاربرد نانوکود فارمکس و متانول به­صورت محلول­پاشی نیز می­تواند از جمله راه­کارهای مدیریتی موثر در بهبود تولید تحت شرایط دیم به­شمار روند. بدین­منظور اثر آبیاری تکمیلی، محلول­پاشی نانوکود و محلول­پاشی متانول در آزمایشی به­صورت اسپلیت- فاکتوریل با چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مقدار پرولین (به­ترتیب ۳۱ و ۲۶ درصد) و آنزیم آنتی­اکسیدان پراکسیداز (به­ترتیب ۶/۴ و ۵/۱۰ درصد) با آبیاری تکمیلی کاهش یافت و جذب عناصر غذایی ضروری پرمصرف و کم­مصرف و در­نهایت عملکرد دانه افزایش نشان داد. در شرایط عدم آبیاری تکمیلی، تفاوتی میان دو تیمار عدم محلول­پاشی و محلول­پاشی نانوکود از نظر مقدار پراکسیداز در تمامی سطوح محلول­پاشی متانول مشاهده نشد؛ اما مقدار پراکسیداز در شرایط آبیاری تکمیلی در تیمار عدم محلول­پاشی نانوکود در تمامی سطوح محلول­پاشی متانول بیشتر از تیمار محلول­پاشی نانوکود بود. با کاربرد متانول در هر دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی از مقدار پرولین و پراکسیداز کاسته شد. محلول­پاشی نانوکود با افزایش مقدار نیتروژن اندام هوایی (۷۶ درصد) و مقدار نیتروژن دانه (۱۶ درصد) موجب افزایش مقدار پروتئین دانه (۳/۳ درصد) شد. جذب عناصر توسط گیاه و غنی­سازی دانه گندم بستگی به نوع عنصر ضروری و غلظت متانول در دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی داشت. در مجموع، آبیاری تکمیلی، محلول­پاشی نانوکود و محلول­پاشی متانول، عملکرد دانه گندم در شرایط دیم را افزایش داد، لیکن در شرایط آبیاری تکمیلی، عملکرد دانه با افزایش محلول­پاشی متانول تا سطح ۲۰ درصد افزایش یافت و با مصرف بیشتر متانول روند کاهشی داشت؛ اما در شرایط عدم آبیاری تکمیلی، عملکرد دانه با افزایش محلول­پاشی متانول افزایش نشان داد.

Grain enrichment, Grain yield, Nutrient uptake, Peroxidase, Proline, پراکسیداز, پرولین, عملکرد دانه, غنی سازی دانه, جذب عناصر