واکاوی فعل اختیاری و چگونگی تکون آن در اندیشه علامه طباطبایی
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: پژوهشنامه کلام، دوره: 9، شماره: 16
- کد COI اختصاصی: JR_KALM-9-16_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 232
نویسندگان
دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تربیت مدرس، تهران
استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تربیت مدرس تهران
چکیده
«اختیار» به معنایی که انسان به نظر ساده و سطحی می پذیرد، تحقق ندارد. عوامل بسیاری- آگاهانه و ناآگاهانه- در تحقق فعل خارجی دخیل هستند. در پژوهش حاضر با روش تحلیلی، منطقی به دیدگاه علامه طباطبایی(ره) پرداخته میشود که چه مراحلی را در بروز رفتار بیرونی فرد ترسیم نموده و کدام دلیل درونی یا بیرونی را سبب جهت دهی رفتار فرد معرفی میکند. لازمه پاسخ به این پرسش بررسی مبادی فعل و عوامل انگیزشی موثر بر آن مبادی است که جمعا مراحل فعل را شکل می دهند. با غور در آثار علامه و تحلیل بیانات ایشان فهمیده میشود که هر فعلی مسبوق به یک سری مبادی درونی و بیرونی از سنخ ادراکی، تحریکی است که طی چند مرحله(۹ مرحله درونی و دو مرحله بیرونی) به وقوع فعل می انجامد. عوامل درونی عبارت اند از: قوای نفس، علل غایی، گرایشها، ادراکات، شوق، اراده، قوه عامله، عمل و ملکات نفسانی. علاوه بر این، محیط بیرونی و بعث و هدایت های الهی نیز در نوع عمل و انگیزش فعل دخیل هستند. این مبادی و لایهها با فعل محقق در خارج تاثیر دوسویه به مثابه قوس صعود و نزول داشته و تاثیر مستقیمی بر فهم معنای اختیار، ملاک فعل اختیاری و دامنه آن دارد.کلیدواژه ها
فعل اختیاری, مبادی فعل, عوامل انگیزشی, مراحل تکون, علامه طباطباییاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.