زیبا ممدوح - Department of Plant Protection, College of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahwaz, Iran.
مرتضی موحدی فاضل - Department of Plant Protection, College of Agriculture, Zanjan University, Zanjan, Iran.
علی اصغر سراج - Department of Plant Protection, College of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahwaz, Iran.
جیانفرانکو آنفورا - Department of Chemical Ecology, Fondazione Edmund Mach, Research and Innovation Centre, San Michele all’Adige, TN, Italy

مینوز گوجه­فرنگی، Tuta absoluta Meyrick از آفات درجه اول گوجه­فرنگی محسوب می­شود و خسارت اقتصادی قابل توجهی را در گلخانه و مزرعه­ وارد می­کند. به دلیل رفتار تغذیه­ای درون بافتی و تولیدمثل بالا، ایجاد جمعیت مقاوم در این آفت محتمل می­باشد. با تکیه بر امکان تاثیر سموم شیمیایی بر اختلال در جفت­گیری حشرات کامل، می­توان رویکرد دیگری را در کاربرد حشره­ کش­ها علیه این آفت بکار برد. در این آزمایش، تاثیر سه حشره­کش ایمیداکلوپرید، ایندوکساکارب و نیم ­آزال با مکانیسم اثر متفاوت در چهار غلظت (μg/ml ۱۰۰، ۱۰، ۱، ۰) بر میزان پاسخ الکتروفیزیولوژیکی گیرنده­ های شاخکی حشرات نر ۳-۲ روزه به فرومون جنسی مورد بررسی قرار گرفت. میزان پاسخ شاخکی در ۶ زمان متوالی پس از سمپاشی، نسبت به میزان تحریک به فرومون جنسی قبل از پاشش به صورت درصد مهارکنندگی محاسبه و با روش مشاهدات مکرر آنالیز شد. نتایج بدست آمده تفاوت معنی­ دار بین غلظت­ های مورد آزمایش در مقایسه با شاهد و زمان­های پس از پاشش حشره کش و نیز اثر متقابل بین این دو فاکتور را نشان داد. در صورتی که بین سموم مورد آزمایش تفاوتی مشاهده نشد. حشره­ کش­های مورد بررسی بین ۲۰-۱۸ درصد موجب مهار پاسخ گیرنده ­های شاخکی شده­اند که در یک ارتباط غلظت-پاسخ، بالاترین میزان درصد مهارکنندگی در غلظت ۱۰۰ میکروگرم بر میلی لیتر مشاهده شد. نتایج گویای اثر این حشره­کش­ها بر گیرنده­های شاخکی می­باشد و پاسخ آن­ها به فرومون جنسی را مختل می­نماید.

Olfactory organs, Electroantennogram, Inhibition of electrophysiological response, Mating disruption