زریر سعیدی - بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری، شهرکرد، ایران

پروانه فری یا کرم خراط، Zeuzera pyrina L. یکی از مهمترین آفات چوبخوار است که خسارت زیادی به گردو در مناطق مختلف ایران به ویژه استان چهارمحال و بختیاری وارد می ­کند. در این پژوهش، کارایی دو نوع فرومون (فرومون پروانه زنبورمانند انگور فرنگی و فرومون پروانه کرم خراط)، دو نوع تله فرومونی (دلتا و سطلی) و پنج ارتفاع مختلف نصب تله (۴، ۶، ۸، ۱۰ و ۱۲ متر)، روی میزان شکار شب­ پره ­های نر کرم خراط بررسی شدند. تله­ های فرومونی در دهه سوم اردیبهشت (قبل از شروع پرواز حشرات کامل)، در باغ­ های گردو نصب شدند. تعداد شکار تله­ ها به صورت هفتگی ثبت شد و در نهایت میانگین شکار تیمارهای مورد بررسی از نظر آماری مقایسه شدند. نتایج نشان داد که بین فرومون­ ها اختلاف معنی­ داری وجود داشت و فرومون پروانه کرم خراط، Z. pyrina، کارایی بالاتری در شکار پروانه­ های نر داشت. اما بین دو نوع تله از نظر میزان شکار شب ­پره ­های نر اختلاف معنی ­داری مشاهده نشد. نتایج به دست آمده در هر دو سال آزمایش نشان داد که ارتفاع نصب تله به طور معنی­ داری بر شکار شب­ پره­های نر تاثیر داشت و در تمام زمان­های نمونه ­برداری با افرایش ارتفاع نصب، میزان شکار شب­ پره­ های نر نیز به طور معنی­ داری افزایش یافت. میانگین شکار هفتگی تله ­ها در ارتفاع ­های ۴، ۶، ۸، ۱۰ و ۱۲ متری به ترتیب ۳۸/۱، ۴۳/۲، ۷۷/۷، ۶۸/۱۰ و ۰۱/۱۶ شب ­پره در هر تله بود، به عبارت دیگر میزان شکار تله­ های نصب شده در ارتفاع ۱۲ متری به ترتیب ۶۰/۱۱ و ۵۹/۶  برابر شکار تله ­ها در ارتفاع­ های ۴ و ۶ متر بود. نتایج این پژوهش نشان داد، نوع فرومون و ارتفاع نصب تله روی میزان شکار شب­ پره­های نر کرم خراط بوسیله تله ­های فرمونی تاثیر معنی ­داری دارد.

ارتفاع نصب, تله, شکار, پروانه کرم خراط, فرومون