مریم حسام پور - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستا
حسین یوسفی سهزابی - استادیار گروه محیط زیست، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد ا
نعمت اله جعفرزاده حقیقی فرد - عضو هیات علمی و عضو مرکز تحقیقات فناوری های زیست محیطی دانشگاه علوم پز
سجاد آستانی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، باشگاه پژوهشگران جوان،گروه محیط زی

در یک عملیات حفاری، با در نظر گرفتن متوسط قطر چاه برابر با 12 اینچ، به ازای هر متر عمق چاه، 0/07متر مکعب بریده حفاری ایجاد می شود. از این رو می توان انتظار داشت که در حفاری چاه های نفت با اعماق حدود 1000 تا 7000 متر، در حدود 70 تا 490 مترمکعب بریده وارد محیط زیست گردد. البته به این ارقام، حجم گل حفاری را نیز باید اضافه نمود که خود دارای مقادیر قابل توجهی می باشد. از سوی دیگر، ترکیبات موجود در سیال حفاری نیز هر یک دارای اثراتی بر محیط زیست می باشند که نوع و میزان اثر، بستگی به خصوصیات شیمیایی و فیزیکی مواد دارد. لذا تأثیرات زیست محیطی ناشی از تخلیه پسماند حفاری در محیط های مختلف غیر قابل انکار بوده و از سوی دیگر با توجه به اهمیت روزافزون مسائل و مشکلات زیست محیطی و همچنین حجم عملیات های حفاری در کشور، مدیریت این پسماندها امری ضروری می باشد. از این رو در این مطالعه، مکان یابی پسماندهای عملیات حفاری میدان نفتی منصوری واقع در استان خوزستان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیاییGIS)و مدل تحلیل سلسله مراتبیAHP) اجرا شده است. پارامترهایی که در تعیین محل دفن پسماندها مورد بررسی قرار گرفتند، شامل چهار معیار، عوامل زیست محیطی، اجتماعی- فرهنگی و عوامل فنی- اقتصادی و 13 زیرمعیار موثر را شامل می شوند. پس از وزن دهی هر یک از معیارها وزن نسبی معیارها نسبت به یگدیگر با استفاده ازAHP)تعیین شد. امتیازات تعیین شده به لایه های اطلاعاتی تهیه شده در محیطGIS) اعمال گردید و بر اساس آن مکان های مناسب دفن پسماند تعیین گردید. در نهایت مکان های انتخاب شده، مورد بررسی میدانی قرار گرفتند و مناسب ترین مکانها الویت بندی شدند

میدان نفتی، مکانیابی دفن پسماند، تصمیم گیری چند معیاره، سیستم اطلاعات جغرافیایی