کانی شناسی و زمین شیمی پهنه های دگرسانی گرمابی زیر کانسار سولفید تودهای آتشفشان زاد سرگز، جنوب خاوری کرمان
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: فصلنامه پترولوژی، دوره: 12، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_IJPU-12-4_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 155
نویسندگان
استادیار گروه زمین شناسی، دانشگاه پیام نور، ایران
چکیده
کانسار سولفید تودهای آتشفشان زاد مس– روی سرگز در پهنه سنندج–سیرجان جنوبی و در جنوبخاوری کرمان جای دارد. توالی آتشفشانی–رسوبی سرگز شامل سنگ های آتشفشانی و آذرآواری با ترکیب مافیک و فلسیک و سنگ های رسوبی ماسهسنگ، آهک و توفآهکی با روند شمالباختری–جنوبخاوری است که کانه زایی در سنگ میزبان بازالتی با ماهیت بیشتر توله ایتی تا انتقالی رخ داده است. پهنه های دگرسانی مرتبط با سیستم کانهزایی، نشان دهنده پهنه های بالارونده سیال گرمابی هستند و در پایپ دگرسانی با هسته مرکزی سیلیسی و سیلیس ± سریسیتی شناخته میشوند که به ترتیب به پهنه های سیلیسی–کلریتی، کلریت– سیلیسی و در نهایت کلریت–سریسیت در حاشیه منتهی می شود. دگرسانی گسترده با گسترش کلریت و سریسیت آغاز می شود که پس از آن با کلریت، سپس سریسیت و در نهایت با افزایش شدت فعالیت گرمابی در مرکز پهنه دگرسانی، با کوارتز جایگزین شده است. با وجود دگرسانی شدید سنگ های آتشفشانی، عنصرهای نامتحرک مانند Ti و Zr اساسا بی تغییر به جای ماندهاند که به این ترتیب شناسایی سنگ اولیه و انجام محاسبات تغییرات جرمی ممکن شد. محاسبات تغییرات جرمی نشان می دهند به طور کلی پهنه های دگرسانی زیر و اطراف توده معدنی با کاهش جرمی مشخص Na۲O و CaO و افزایش جرمی بالایی از MgO، SiO۲ و K۲O همراه هستند. افزایش جرمی Si در ۵ تا ۱۰ متری زیر عدسی سولفید تودهای بالاترین مقدار را دارد. سنگ های بازالتی کمرپایین به شدت سیلیسی شده اند که درست زیر عدسی سولفید تودهای کانسار سرگز جای دارند و با سیلیس سفید تا خاکستری ریزبلور شناسایی میشوند. بررسی های تغییرات جرمی نشان می دهند سنگ های کمرپایین بازالتی دگرسانشده بلافصل کانسار سولفید توده ای نزدیک ۹۰% افزایش در سیلیس داشتهاند. پهنه های دگرسانی کلریتی و کلریتی–سریسیتی با غنیشدگی از Mg و Fe و کمی K۲O در پهنه کلریتی–سریسیتی و تهیشدگی همزمان از Na و Ca شناخته میشوند و پیامد تجزیه کانی های کلینوپیروکسن، پلاژیوکلاز و شیشه آتشفشانی به کلریت هستند. پهنه دگرسانی سیلیسی±سریسیتی به طور ویژه از Si و نسبتا از K۲O غنی، اما از Ca و Na و Mg به شدت تهی شده است. تغییر از دگرسانی کلریتی به سیلیسی و سریسیتی با کاهش pH هنگام رخداد فرایند سیلیسی و سریسیتی شدن همراه شده است. شناسایی این پهنه های دگرسانی کلید اکتشافی در شناسایی دیگر کانسار های سولفید تودهای آتشفشان زاد قدیمی به شمار می رود.کلیدواژه ها
دگرسانی, تغییرات جرمی, کانه زایی سرگز, سنندج–سیرجاناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.