مساله تاریخی هیرمند و راهکارهای کاهش چالشهای ناشی از آن
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: دوفصلنامه پژوهشهای تاریخی ایران و اسلام، دوره: 16، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JHR-16-1_012
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 196
نویسندگان
دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی،گروه تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه خوارزمی تهران.ایران
استاد گروه تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی تهران.ایران
استادیار گروه تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی تهران
چکیده
هیرمند از دیرباز شریان اصلی حیات سیستان بوده و همواره نقش تعیینکنندهای برای آن داشته است؛ لیکن از زمان تقسیم ناعادلانه این منطقه بین ایران و افغانستان و عدم ورود آب کافی (به دلایل مختلف) به منطقه، هیرمند رفته رفته برای مردم سیستان و دولت ایران به یک مساله و بحران تبدیل و دستمایه اختلاف بین دو کشور همسایه شده است. این اختلاف، به تدریج با خشکسالیهای مکرر، افزایش جمعیت، عدم مدیریت صحیح منابع آب و تقاضای بیشتر برای مصرف آب، پررنگتر شد و ابعادی ملی به خود گرفته است. این مقاله بر آن است تا ضمن مرور اجمالی سیر تاریخی مساله هیرمند و پیامدهای ناشی از کمبود آب و برشمردن چالشهای موجود، راهکارهای واقعگرایانهای در جهت برون رفت از این بحران و کاهش پیامدهای آن ارائه دهد. بر همین اساس، پرسش اصلی پژوهش این است که عامل پایدار ماندن مساله هیرمند چیست و با چه راهکارها و سیاست هایی میتوان آثار و پیامدهای منفی این مساله تاریخی را در راستای رفع و یا تخفیف آن، مدیریت کرد؟ بر اساس فرضیه این پژوهش، ممانعت افغانستان از ورود سهم آب هیرمند، خشکسالیهای متعدد به ویژه طی سه دهه اخیر و راهکارهای کوتاه مدت و بعضا ناکارآمد در برخورد با مساله هیرمند، موجب پایداری این مساله گردیده است که میتوان با راهکارهایی از جمله اتخاذ دیپلماسی سازنده با طرف افغان، توسل به قوانین حقوق بینالملل، مدیریت صحیح آب ورودی به کشور، رعایت الگوی کشت مناسب، آبیاری مکانیزه و ایجاد اشتغال در سایر صنایع از آثار سوء این مساله کاست. این پژوهش تلاش نموده است تا این مساله را جهت دستیافتن به راهکارهایی ملموس و انجامشدنی به صورت جامعتر و با ابعادی وسیعتر مورد بررسی قرار دهد. پژوهش با رویکرد بینرشتهای و روش توصیفی-تبیینی انجام شده است.کلیدواژه ها
هیرمند, هامون, سیستان, ایران, افغانستاناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.