بررسی اثرات سناریو های مدیریتی در برابر تغییرات اقلیمی بر اندرکنش رودخانه و آبخوان، مطالعه موردی: زیرحوضه لنجانات

امروزه با توجه به اهمیت مسئله تغییرات اقلیم و کمبود منابع آب در دسترس و قابل استفاده، یکی از رویکرد های اساسی در مدیریت منابع آب، بهره برداری تلفیقی از منابع آب سطحی و زیرزمینی است. در این راستا اندرکنش آب های سطحی و زیرزمینی یکی از مولفه های مهم و اساسی در تحلیل درست بیلان منابع آب و در نهایت مدیریت تلفیقی آن‎ها است. در این مقاله زیرحوضه لنجانات از حوضه آبریز گاوخونی که در آن اندرکنش بین رودخانه زاینده رود با آبخوان آن زیاد است انتخاب و برای بررسی تغییرات بارش و دما ناشی از پدیده تغییراقلیم از روش وزن دهی مدل های GCM تحت گزارش پنجم هیئت بین الدول تغییراقلیم و برای ریز مقیاس سازی خروجی مدل های GCM از مدل LARS-WG استفاده شد. برای بررسی اندرکنش آب های سطحی و زیرزمینی از اتصال مدل های WEAP و MODFLOW استفاده شد و در ادامه با استفاده از نتایج اقلیمی حاصل از سناریو های تغییراقلیم RCP۲.۶، RCP۴.۵ و RCP۸.۵ و اعمال سیاست های مدیریتی در آینده نزدیک در قالب ۳ سناریوی مدیریتی ادامه روند موجود (پایه)، کاهش ۲۰ درصدی و ۴۰ درصدی سطح زیرکشت، عملکرد سیستم تلفیقی منابع آب در آینده نزدیک بررسی شد. نتایج نشان داد که در دوره آینده نزدیک، افزایش دما و بارش اتفاق خواهد افتاد. میزان اندرکنش آب های سطحی و زیرزمینی در آینده تحت سناریو های مدیریتی و تغییراقلیم مختلف افزایش می یابد که تحت سناریوی ادامه روند موجود (پایه) و سناریوی تغییراقلیم RCP۴.۵، تبادلات بیشتر آب های سطحی و زیرزمینی اتفاق خواهد افتاد. با توجه به نتایج به‎دست آمده به‎دلیل اثرات تغذیه ای زیاد رودخانه بر آبخوان در محدوده مورد مطالعه و از طرف دیگر برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی، مدیریت تلفیقی منابع آب می تواند اثرات منفی کمبود منابع آب زیرزمینی را کاهش دهد. ولی نیاز است با کاهش سطوح زیرکشت و الگوی کشت مناسب، مانع از برداشت بی رویه آب های زیرزمینی این محدوده شود.

کلیدواژه ها:

تغییراقلیم ، مدل WEAP-MODFLOW ، اندرکنش آب های سطحی و زیرزمینی ، سناریوهای مدیریتی ، زیرحوضه لنجانات