نقد و بررسی کتاب حیات فکری و اجتماعی مانویان در دوره اسلامی (تا قرن سوم هجری)

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی، دوره: 22، شماره: 8
  • کد COI اختصاصی: JR_IHCS-22-8_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 208
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

لیلا ورهرام

استادیار بخش تخصصی زبان های باستانی و ایران شناسی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران، تهران

چکیده

حیات فکری و اجتماعی مانویان در دوره اسلامی (تا قرن سوم هجری) درباره وضعیت اجتماعی و فکری اقلیتی مانوی است که در دو سده نخستین ه.ق در جامعه اسلامی می زیست. در این کتاب، چگونگی تطبیق مانویان در جامعه اسلامی براساس نظریه کارکردگرایی ساختاری پارسونز بررسی شده است. کتاب سه بخش دارد. بخش اول مقدمه­ای است کوتاه درباره مانویت و زمینه تاریخی آن. در دو بخش دیگر به نام­های حیات فکری و اجتماعی مانویان نام زنادقه معروف براساس منابع کهن عربی بدون تحلیل و بررسی و افزودن مطلبی نو نقل شده است. به طورکلی، این کتاب به منابع اصلی مانوی و تحقیقات جدید اروپایی توجهی ندارد و متکی بر منابع عربی است.  علاوه بر این، نظریه جامعه شناختی پارسونز نیز با این موضوع تناسبی ندارد. نظریه مذکور جامعه را نظامی متشکل از چهار خرده­نظام در نظر می­گیرد که همگی در عملکرد کل آن نقش دارند و نقص یکی از آن­ها کل نظام جامعه را دچار اختلال می­کند.  چنین نظریه­ای  برای مطالعه هم­زیستی اقلیت مانویان و مسلمانان در عصر اموی و دوران متقدم عباسی مناسب نیست.

کلیدواژه ها

مانویان, زنادقه, اقلیت­های دینی در جامعه اسلامی, کارکردگرایی ساختارگرا, تالکوت پارسونز

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.