پریسا بنا مولایی - دانشگاه تبریز
شهزاد ایرانی پور - دانشگاه تبریز
شهریار عسگری - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ورامین

پارازیتوییدهای تخم از جمله مهم ترین دشمنان طبیعی سن گندم هستند. آگاهی از نیازهای اکولژیک دشمنان طبیعی در موفقیت کنترل بیولژیک کاربردی نقش اساسی دارد. یکی از موضوعاتی که در این راستا مطرح است اثر رشد جنین میزبان بر کارایی زنبورهای رشدیافته در آن هاست. این موضوع با قرار دادن تخم های تازه گذاشته شده (شاهد)، یک، دو، سه، چهار و پنج روزه یEurygaster integriceps  در اختیار زنبور پارازیتویید Trissolcus vassilievi مورد بررسی قرار گرفت. دو جمعیت زنبور با منشاء معتدله (تبریز) و نیمه گرمسیری (ورامین) برای این مطالعه به کار گرفته شد. تخم های پنج روزه جز شش مورد پارازیته نشدند که آن هم تماما فرزندان نر خارج شدند. اختلاف معنی داری بین دو جمعیت زنبور از نظر میزان پارازیتیسم مشاهده نشد، ولی اختلاف بین سنین مختلف تخم میزبان معنی دار بود. میزان پارازیتیسم زنبورها تا پایان دوروزگی رشد جنین تفاوت معنی داری نداشت، ولی در تخم های سه و چهار روزه کاهش معنی داری نشان داد. درصد خروج حشرات کامل، نسبت جنسی نتاج و زادآوری زنبورهای خارج شده نیز تحت تاثیر سن میزبان قرار گرفت. زادآوری با افزایش رشد جنین بعد از یک روزگی کاهش معنی داری نشان داد و حداکثر تفاوت بین شاهد و تخم های چهار روزه حدود ۵۰% بود. زنبورهایی که در تخم های با جنین رشد یافته نشو و نما کرده بودند، در هفته ی اول زندگی خود موفق به جبران نسبی عقب ماندگی تولیدمثلی اولیه شدند. در مجموع رشد جنین میزبان تا دو روزگی اثر اندکی روی زنبورها داشت ولی بعد از آن موجب افت شدید شایستگی نتاج شد.    

Eurygaster integriceps, host age, life span, wasp size, Sex ratio, fecundity