المیرا ابوترابی - Iranian Research Institute of Plant Protection, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
شهرام فرخی - Iranian Research Institute of Plant Protection, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran

بید گوجه­فرنگی (Tuta absoluta)، یکی از آفات مخرب و کلیدی گوجه فرنگی است که در صورت طغیان محصول را به طور کامل از بین می برد. در این بررسی بیمارگری نماتدSteinernema feltiae Filipjev  روی سنین مختلف لاروی T. absolutaدر شرایط آزمایشگاه و همچنین غلظت موثر نماتد در کنترل آفت در شرایط گلخانه ارزیابی شد. در مطالعه آزمایشگاهی، نتایج تاثیر غلظت­های صفر، ۱۲۵، ۲۰۰، ۳۵۵، ۶۳۲ و ۱۱۲۴ عدد لارو عفونت­زای سن سوم نماتد (Infective juveniles, IJs) روی لاروهای سنین دو تا چهار بید گوجه­فرنگی نشان داد که ۴۸ ساعت پس از آلوده سازی، نماتد قادر به بیمارکردن سنین لاروی آفت می باشد و با افزایش تراکم جمعیت نماتد، درصد تلفات نیز افزایش می یابد. درصد تلفات سنین لاروی T. absoluta، در سطح احتمال ۱% اختلاف معنی­داری با یکدیگر داشتند. درصد مرگ و میر لاروهای سنین دوم، سوم و چهارم در بالاترین غلظت نماتد ۱۱۲۴ عدد IJs به ترتیب ۵/۳۱، ۶/۷۵ و ۹/۸۵ درصد بدست آمد. این مقادیر در کمترین غلظت نماتد به ترتیب معادل ۸/۱۶ ، ۷/۲۶ و ۳/۳۰ درصد بود. برای انجام آزمایش در شرایط گلخانه، سه تیمار شامل موثرترین غلظت نماتد معادل ۱۱۲۴ عدد IJs در یک میلی لیتر آب، فراورده بلتیرول باکتریBacillus thuringiensis (Bt)،با غلظت ۵/۲ در هزار (۳۲% WP) به عنوان تیمار مقایسه و تیمار شاهد بدون نماتد در شش تکرار در نظر گرفته شد. میانگین تلفات سنین مختلف لاروی بید گوجه­فرنگی در تیمار S. feltiae با ۹/۲±۵/۷۷ درصد در مقایسه با نتایج حاصل از تاثیر فراوردهBt  با ۷/۱۳±۴۰ درصد و تیمار شاهد، اختلاف معنی داری داشت. نتایج به دست آمده حاکی از پتانسیل نماتد S. feltiae در بیمارگری لاروهای بید گوجه فرنگی و تاثیر معنی دار آن در ایجاد تلفات روی این آفت می باشد.

biological control, Tomato leaf miner, Steinernema feltiae