تخمین آب نگار سیلاب حوضه آبخیز با استفاده از شبیه ریاضی HEC-HMS و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) ( مطالعه موردی : حوضه ابخیز دالکی)

در این پژوهش ، یک شبیه بارش- رواناب با بکارگیری قابلیت های سامانه ی اطلاعات جغرافیایی (GIS) و روش SCS و شبیه آبشناسی HEC-HMS برای حوضه آبخیز دالکی ، ارایه شده است. ابتدا با بکارگیری الحاقیه ی HEC-GEOHMS و شبیه ارتفاعی رقومی(DEM) در محیط سامانه ی اطلاعات جغرافیایی ( نرم افزار ArcGIS) شبیه گیتا شناسی حوضه آبخیز دالکی ، مرز زیر حوضه ها و شبکه آبراهه ها تعیین گردیدند . با تلفیق نقشه های گروه آبشناسی خاک ، کاربری اراضی و داده ای رطوبت پیشین خاک در محیط GIS ، نقشه شماره ی منحنی (CN) زیر حوضه های حوضه آبخیز دالکی تهیه گردید. برای شبیه سای آب نگار سیلاب روش SCS و برای روند یابی در رودها روش ماسکینگام بکار گرفته شد. شبیه گیتاشناسی حوضه از محیط GIS به برنامه ی HEC-HMS منتقل و شبیه آبشناسی کل حوضه تعیین گردید. با بکارگیری 3 واقعه ی بارش و اب نگار سیلاب واقعی ، برخی از فراسنج های شبیه آبشناسی حوضه توسط دو الگوریتم جستجوی شیب یک متغیره ، ندلر و مید مورد بررسی قرار گرفتند و برخی از فراسنج ها مانند شماره منحنی ، گیرش اولیه K و X ماسکینگام واسنجی گردید . نتایج اولیه پژوهش نشان داد که هر چند که استفاده از دو الگوریتم نتایج نسبتا خوبی را حاصل کردند اما استفاده از الگوریتم جستجوی شیب یک متغیر نسبت به ندلر و مید در بر آورد فراسنج های مورد بررسی در مرحله واسنجی از دقت بهتری برخوردار بود. در پایان ، بر اساس میانگین فراسنج های واسنجی شده به روش الگوریتم جستجوی شیب یک متغیره ، شبیه برای یک واقعه دیگر مورد ارزیابی و اعتبار یابی قرار گرفت . نتایج پژوهش در مورد پیش بینی آب نگار سیلاب مناسب بوده و خطای تخمین اوج سیلاب و حجم آن به ترتیب 8/29 و 16/30 درصد بود که مقادیر قابل قبولی می باشند.

کلیدواژه ها:

شبیه HEC-HMS ، شبیه بارش- رواناب ، واسنجی ، اعتباریابی ، الگوریتم جستجو