بررسی ارزش و اعتبار منسوجات در ایران از منظر سیاحت نامه های عصر قاجار
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: دوفصلنامه پژوهشنامه تمدن ایرانی، دوره: 4، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_KJICR-4-1_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 162
نویسندگان
استادیار، گروه طراحی پارچه و لباس، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران
چکیده
پیش از انقلاب صنعتی، منسوجات به سبب دشواری تولید از ارزش ویژه ای برخوردار بود به طوریکه به عنوان یک شیء قیمتی به کار می آمد. در عصر قاجار، مقارن با تحولات بنیادی در صنعت نساجی، پارچه بافی در سرتاسر جهان و ازجمله ایران به مسیر دیگری ورود کرد اما همچنان در شکل سنتی صاحب نفاست به حساب می آمد. چه بسا که به دلیل افول تولید دستی، وجه کمیاب بودن بر این اعتبار می افزود. حتی در صور صنعتی نیز در ایران، پارچه یک محصول وارداتی بود که شاید از انواع داخلی مبتنی بر روش های صنایع دستی ارزان تر می نمود اما همچنان به جهت طی مسیر گرانبها بود. هدف این مقاله جستجو در مصادیق اعتبار منسوجات قاجاری از منظر سیاحت نامه های آن عصر است. با این حساب پرسش آن خواهد بود: با بررسی سفرنامه های خارجی عصر قاجار، قدر و اعتبار منسوجات در آن دوره چگونه تبیین می شود؟ این مقاله به شیوه توصیفی تحلیلی و با مداقه در داده های تاریخی و مستندات آن عهد (افزون بر سی سفرنامه) نشان می دهد: پارچه در هر جنسیتی و با هر کارکردی اعم از پوشاک زنانه و مردانه در سرتاسر عصر قاجار از اعتبار خاص برخوردار بود. در انواع پربها همچون شال و زری به مثابه پول نقد رد و بدل می شد و به عنوان خلعت برای هدیه بزرگان به کار می آمد. دارندگی لباس های متعدد نشانه ای از بهره مندی بود و برخی انواع به دیگری برتری داشت که ازجمله آنها شال، زربفت، حریر ابریشمی بود و قلمکار، چیت و قدک در مراتب بعدی قرار می گرفت بنابراین هرچند مقارن با این عهد، نساجی در شکل سنتی رو به اضمحلال گذاشت اما این امر نه تنها ارزشمندی منسوجات را متزلزل نساخت که خود دلیلی بر اعتبار بیشتر آن شد.کلیدواژه ها
سیاحت نامه, سفرنامه, منسوجات, پارچه , قاجاراطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.