شهرام فرخی - موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
شهاب منظری - موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
سیاوش یونسی - مدیر گیاه پزشکی سازمان بوستانها و فضای سبز تهران، تهران، ایران

پس از گزارش سفیدبالک توت Aleuroclava jasmini sensu lato (Hem.: Aleyrodidae) در تابستان ۱۳۹۳ از فضای سبز شهر تهران، ادامه فعالیت شدید و طغیانی این آفت روی درختان توت معابر و سایر میزبان های گیاهی، باعث ایجاد مزاحمت فیزیکی برای شهروندان شد. با تشکیل شبکه مراقبت سفیدبالک توت، ضمن ارائه راهکارهای مدیریت غیرشیمیایی، دشمنان طبیعی این آفت شناسایی و روند تغییرات جمعیت میزبان و زنبورهای پارازیتوئید آن طی سال های ۱۳۹۸– ۱۳۹۶ تعیین شد. در بین ۱۹ گونه دشمنان طبیعی سفیدبالک توت که از راسته ها و خانواده های مختلف حشرات و کنه ها در تهران جمع آوری شد، دو گونه زنبور پارازیتوئید از خانواده Aphelinidae به نام های Encarsia strenua (Silvestri) و Eretmocerus sp. nr trialeurodis Hayat، شناسایی شد. بررسی تغییرات جمعیت مراحل نابالغ و حشرات کامل سفیدبالک به همراه پایش زمان و محل دقیق حضور و فعالیت زنبورهای پارازیتوئید این آفت طی پنج سال اخیر، نشان داد که در سال ۱۳۹۸ جمعیت سفیدبالک توت با فعالیت دشمنان طبیعی، به ویژه این دو گونه زنبور پارازیتوئید حداکثر با ایجاد ۱۶/۷۱ و ۴/۴۵ درصد پارازیتیسم به ترتیب روی درختان توت و زیتون، جمعیت این آفت مهار شده و به یک تعادل طبیعی رسیده است. به علاوه، نتایج نشان داد که درختان زیتون دارای نقش مهمی در حفظ جمعیت پارازیتوئیدهای این سفیدبالک در فصل خزان درختان توت می باشند. به همین دلیل، در بوم سامانه های فضای سبز شهری، اجتناب از کاربرد آفت کش های شیمیایی در پایداری تعادل طبیعی و حفظ تنوع زیستی عوامل کنترل بیولوژیک، بسیار مورد تاکید می باشد.

مدیریت جمعیت سفیدبالک, زنبورهای پارازیتوئید, تغییرات جمعیت, کنترل بیولوژیک, فضای سبز شهری