مدیریت کیفیت منابع آب زیرزمینی شهرستان آق قلا

آب های زیرزمینی از مهم ترین منابع تامین آب شیرین مورد نیاز انسان محسوب می شوند و آلودگی آن ها به وسیله کودها و سموم آفت کش به علت توسعه کشاورزی و تنوع آفات گیاهی یکی از معضلات زیست محیطی به شمار می رود. با توجه به اینکه آب شرب اهالی شهرستان آق قلا از چاه های آب زیرزمینی تامین می شود و در این منطقه زمین های کشاورزی زیادی وجود دارند که به صورت دوره ای سمپاشی می شوند، احتمال نشت سموم به داخل این چاه ها وجود دارد. نیترات و کلرید دو عنصر بسیار مهم در بررسی کیفیت آب های زیرزمینی به شمار می روند. این دو عنصر در هر یک از چاه های آب زیرزمینی ارقام متفاوتی را نشان می دهند. حداکثر مقدار مجاز برای این عناصر با توجه به استانداردهای بهداشت جهانی ۲۵۰ و ۵۰ میلی گرم در لیتر به ترتیب برای کلرید و نیترات است. هدف از مطالعه حاضر، دستیابی به تخصیص بهینه آب شرب مطابق استاندارد بهداشت جهانی و حداکثر استاندارد مطلوب برای آب های زیرزمینی در منطقه آق قلا با استفاده از مدل برنامه ریزی آرمانی وزنی است. در این منطقه ۴ چاه زیرزمینی، ۶ مخزن هوایی و ۲ مخزن زمینی (برای ذخیره و انتقال آب به مخزن های هوایی) به منظور تامین آب آشامیدنی ۱۷ روستا وجود دارد. نتایج این تحقیق نشان داد که میزان برداشت آب از چاه های تحت بررسی در حالت استاندارد بهداشت جهانی و حالت حداکثر استاندارد مطلوب متفاوت است. بیشترین میزان برداشت آب در حالت استاندارد بهداشت جهانی و حداکثر استاندارد مطلوب به چاه شماره ۳ و کمترین میزان برداشت به علت بالابودن میزان نیترات به چاه شماره ۱ اختصاص یافته است. همچنین، با توجه به نتایج حاصل از میزان برداشت در حالت حداکثر استاندارد مطلوب، از چاه شماره ۲ به علت زیادبودن غلظت نیترات در مقایسه با سایر چاه های تحت بررسی برداشتی صورت نگرفت. بنابراین، با توجه به استانداردهای بهداشت جهانی و متفاوت بودن میزان عناصر در هر یک از چاه های تحت بررسی، برداشت آب به صورت ترکیبی از آب چاه ها توصیه می شود.

کلیدواژه ها:

آب های زیرزمینی ، برنامه ریزی آرمانی ، کلرید ، کیفیت آب ، نیترات