مرضیه حسن نژاد - کارشناس ارشد مرتع داری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
رضا تمرتاش - استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محمدرضا طاطیان - استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

دی اکسید کربن عمده ترین جزء گازهای گلخانه ای محسوب می شود. به منظور کاهش دی اکسید کربن اتمسفری و ایجاد تعادل در محتوای گازهای گلخانه ای، کربن اتمسفر باید جذب و در فرم های متعدد ترسیب شود . کربن عنصر اصلی گازهای گلخانه ای محسوب می شود که ترسیب آن از طریق فرایند فتوسنتز و زیتوده گیاهی، ساده ترین و ارزان ترین راهکار ممکن برای کاهش سطح این گاز اتمسفری است. بنابراین، تحقیق حاضر به مقایسه ترسیب کربن در گونه بوته ای (Astragalus gossypinus F.) و علفی (Dactylis glomerata L.) در بخشی از مراتع نیمه خشک سرد وزوار هزارجریب بهشهر در استان مازندران پرداخته است. پس از تعیین منطقه معرف در دو سایت قرق و مرتع تحت چرا، از پوشش گیاهی و خاک به روش تصادفی- سیستماتیک نمونه برداری صورت گرفت. به این منظور ۲ ترانسکت به طول ۱۰۰ متر به صورت موازی با فاصله ۵۰۰ متر در هر سایت مستقر و در امتداد هر ترانسکت، بر اساس الگوی پراکنش گیاهان، ۲۰ پلات ۱ متر مربعی به طور تصادفی قرار داده شد. در مجموع ۴۰ پایه گیاهی و ۸۰ نمونه خاک (در دو عمق ۰- ۱۵ و ۱۵- ۳۰ سانتی متر) برداشت شد. نتایج آماری این بررسی نشان داد که بین ترسیب کربن اندام های مختلف گونه های تحت بررسی مرتع قرق با اندام های نظیر آن ها در مرتع تحت چرا تفاوت معنی داری وجود دارد. ضرایب تبدیل وزن زیتوده به کربن آلی اندام های برگ، ساقه و ریشه در منطقه قرق شده نسبت به منطقه تحت چرا افزایش یافته که این افزایش در گونه گون پنبه ای در اندام ریشه با ۱۲/۸ درصد و در گونه علف باغ در اندام ساقه با ۷۵/۳ درصد بیشترین میزان را داشته است. بررسی کربن ذخیره شده در خاک نیز نشان داد که در هر ۲ عمق تحت مطالعه، منطقه قرق نسبت به منطقه تحت چرا، ترسیب کربن بیشتری داشته است. همچنین خاک در مقایسه با بیوماس گیاهی، کربن بیشتری را در خود ذخیره کرده است.

آلودگی, خاک, چرا, کربن, مرتع