بررسی پراکنش BTEXدر منطقه صنعتی زرقان به کمک GIS

سال انتشار: 1392
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 111

فایل این مقاله در 12 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JESJ-39-4_009

تاریخ نمایه سازی: 13 دی 1401

چکیده مقاله:

زرقان در ۲۵ کیلومتری شمال شرقی شیراز همواره تحت تاثیر آلاینده های متعددی واقع شده است. بنزن، تولوئن و اگزیلن از آلاینده های مهم هوا به شمار می روند. منابع آلاینده در اطراف زرقان سهم مهمی در ایجاد این آلاینده ها دارند. در این مطالعه ۱۰ ایستگاه انتخاب و از طریق جاذب های استاندارد شده گروه بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و اگزیلن (BTEX) به روش پسیو نمونه برداری شدند. نمونه ها پس از دو هفته تماس با هوای محیط جمع آوری و به آزمایشگاه ارسال شدند. با استفاده از نتایج حاصل و موقعیت جغرافیایی محل های نمونه برداری به کمک نرم افزارArcGIS  و درون یابی به روش های مختلف، غلظت آلاینده ها در نقاط دیگر شهر پیش بینی و با استاندارد مقایسه شد. نتایج نشان دادند که غلظت تولوئن، اتیل بنزن و اگزیلن در مناطق مسکونی کمتر از حد مخاطره آمیز برای سلامت انسان است. تصاویر به دست آمده از این درون یابی ها غلظت نسبتا زیاد بنزن در حد μg/m۳ ۵/ ۲۱ در شعاع ۵/۱ کیلومتری از پالایشگاه را نشان داد. مدل های GIS و رگرسیون بین نسبت غلظت آلاینده های BTEX در ایستگاه میدان امام (حاشیه کوه) و غلظت آن در پالایشگاه ارتباط مستقیم و خطی (ضریب رگرسیون ۹۸/۰) را نشان داد که این احتمال را که منشا اصلی BTEX پالایشگاه شیراز باشد قوت بخشید، اما تاثیر بزرگراه و شهرک صنعتی در مناطق مسکونی ناچیز است. همچنین، محاسبات نشان داد تراکم گازها در زرقان متناسب با وزن مولکولی آن هاست و عموما آلاینده های سنگین تر قادر به عبور از ارتفاعات صخره ای مجاور شهر نیستند و در نتیجه غلظت این آلاینده ها در شهر، متراکم و بیشتر می شود. پایش این گاز در زرقان و دانستن سهم منابع مختلف آلاینده و شعاع پراکنش این آلودگی از طریق هر منبع در مدیریت و کنترل آلودگی هوا مهم است.

نویسندگان

منصوره دهقانی

Associate Professor at Environmental Health Department, Shiraz University of Medical Sciences, Shiraz, Iran

محمد مهدی تقی زاده

Associate Professor at Environmental Engineering Department, Islamic Azad University- Estahban Branch, Estahban, Iran

ابراهیم راستگو

Instructor at GIS Department, Apadana University, Shiraz, Iran