نصراله کلانتری - دانشگاه شهید چمران اهواز ،دانشکده علوم زمین، استاد زمین شناسی
محمد حسین رحیمی - دانشجوی دکتری زمین شناسی گرایش آب دانشگاه شهید چمران، اهواز
فیروزه مطوری - دانشگاه پیام نور خرمشهر ، کارشناس ارشد زمین شناسی

مسئله مهمی که امروزه مهندسان و متخصصان با آن روبرو هستند حفاظت از منابع آب زیرزمینی در برابر ورود آلاینده ها و کاهش میزان آلاینده های مشخص در این منابع است، بنابراین شناسائی و پایش سفره های آبدار از لحاظ کمی و کیفی می تواند در حفظ و مدیریت این منابع نقش مهمی داشته باشد. سفره آبدار سیاه منصور در بین رودخانه های دز و گلال کهنک در شرق شهرستان دزفول واقع شده است. با توجه به وجود آلاینده های صنعتی، کشاورزی و میکربی در این منطقه، احتمال آلودگی این سفره آبدار مورد بررسی قرار گرفت و برای ارزیابی آن ۱۶ نمونه آب زیرزمینی از چاههای آب شرب و کشاورزی و ۶ نمونه آب سطحی در دو فصل تر و خشک برداشت شد. غلظت یون هایی همچون (Ca، Mg، Na، HCO۳، CO۳،K ، SO۴، Cl و NO۳) مورد سنجش قرار گرفت و کیفیت شیمیایی آب منطقه بررسی شد. در بررسی بیولوژبکی، نوع باکتری ها (سالمونلا، شیگلا، کمپیلوباکتر ، اشریشیاکلی، انتروباکتر، استاف آرئوس، استاف اپیدرمیس، پروتئوس ولگاریس و استروباکتر) مشخص شد. نتایج بررسی ها نشان داد که کیفیت شیمیایی آبهای زیرزمینی منطقه در مجاورت نهر عجیروب (غرب محدوده) بمراتب بهتر از سایر نقاط است و درحال حاضر در محدوده مورد مطالعه آلودگی به نیترات وجود ندارد. بررسی های میکربی مشخص کرد که منابع آب زیرزمینی به شدت آلوده شده اند به طوری که در تمامی ایستگاههای اندازه گیری شده حداقل یک آلاینده میکربی شناسایی شد. مهمترین دلایل آلودگی سفره آبدار نزدیکی چاههای بهره برداری به چاهکهای جذبی، محل دفع مواد زاید روستاها و فضولات حیوانی است، البته شایان ذکر است که نیروی بالای آسیب پذیری سفره آبدار، این امر را تسهیل کرده است.

آب زیرزمینی, آلودگی شیمیایی و بیولوژبکی, دزفول, سیاه منصور, سفره آبدار