برهان ریاضی
آزاده میرآرمندهی

تالابهای استانهای شمالی کشور همه ساله در فصل زمستان، پذیرای تعداد زیادی پرنده آبزی مهاجر هستند، بنابر این محلهای مهمی برای زمستانگذرانی گونههای متعددی از این جانوران محسوب میشوند. به طورکلی با توجه به اهمیت ها و ارزشهای ویژه بوم شناختی پرندگان آبزی در مناطق تالابی، از نتیجه مطالعات مربوط به جمعیتهای گونههای مختلف پرندگان و تغییرات آنها میتوان برای مدیریت چنین منطقههایی بهره جست. در این بررسی ۳۸ منطقه تالابی شامل خط ساحلی دریای خزر در هر۳ استان، ۱۷ منطقه در گیلان، ۷ منطقه در مازندران و ۱۳ منطقه در گلستان مورد مطالعه قرار گرفته است. دادههای مورد استفاده شامل آمار خام سرشماریهای نیمهزمستانه مناطق تالابی مربوط به ۵ ساله ۷۸ تا ۸۲ بوده است. طبق این دادهها، تالاب های ۳ استان مورد اشاره، به طور متوسط در نیمه زمستان هر سال، پذیرای حدود ۱۵۰۷۰۰۰ قطعه پرنده آبزی و کنارآبزی متعلق به ۱۱۵ گونه بودهاند. بر این اساس، گروه غازها، قوها و اردکها ( با میانگین ۷۸۷۰۰۰ قطعه) حدود ۵۲ درصد کل جمعیت پرندگان شمارش شده را به خود اختصاص دادهاند. گونه چنگر( با میانگین ۴۷۹۸۳۵ قطعه ) ۳ استان در مجموع بیشترین فراوانی را داشته است. بیشترین میانگین تعداد پرندگان و نیز تعداد گونهها در ۵ سال مورد مطالعه، متعلق به استان مازندران (۸۶۸۵۴۹ قطعه در ۹۶ گونه) بوده است. در سال ۱۳۸۲، با اینکه استان مازندران از جمعیت پرندگان آبزی و کنارآبزی بیشتری برخوردار بوده است، اما نسبت به ۲ استان دیگر تنوع گونهای کمتری داشته است. در این سال بیشترین تعداد گونه را استان گیلان و بیشترین تنوع گونهای را طبق شاخصهای مورد بررسی، استان گلستان داشتهاست. با توجه به معیارهای ویژه پرندگان که برای طبقهبندی ارزشی تالاب ها تعیین شدهاست، تالاب گمیشان و مجموعه تالابی انزلی بیشترین ارزش اکولوژیک (۲۳ امتیاز ) را کسب کردهاند.

پرندگان آبزی, تنوع گونهای, سرشماری نیمهزمستانه, مناطق تالابی