محمد کمانگر - دانشجوی دکتری اقلیم شناسی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
زهرا حجازی زاده - گروه آب وهواشناسی دانشکده جغرافیای دانشگاه خوارزمی تهران ایران
علیرضا کربلایی دریی - دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا. دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

تحلیل و مدل سازی دقیق سری های زمانی دما یکی از چالش های مهم در پیش بینی رفتار اقلیم و به تبع آن تاثیر بر شرایط آینده محیطی و اقتصادی- اجتماعی است. سری های زمانی اقلیمی پیچیده و غیر ایستا هستند. در این تحقیق تلاش شده تا رفتار میانگین طولانی مدت (تغییر) و نوسانی (تغییرپذیری) دما در غرب ایران ارزیابی و تحلیل گردد. بنابراین ابتدا مدل سازی در خانواده چندجمله ای ها برای شناسایی روند انجام شد، نتایج نشان داد ایستگاه های کرمانشاه و ایلام دارای روند خطی و کردستان، همدان، خرم آباد دارای روند سهمی معنادار می باشند. میان یابی روند در محدوده موردمطالعه انجام گرفت که قسمت های غربی روند افزایشی بیشتری را نشان دادند. با استفاده از تحلیل طیفی دوره نگار دمای سالیانه بافاصله اطمینان۹۹، ۹۵ و۹۰ درصد استخراج گردید. در این پژوهش ایستگاه های سینوپتیک مرکز استان های غرب کشور انتخاب گردید، تمامی ایستگاه ها چرخه های ۲-۳ساله معنادار را از خود نشان دادند؛ یعنی هر رویداد دمایی بازگشتی۲-۳ ساله در یک دوره دارد. به عبارت دیگر انتظار می رود هر رویداد دمایی ۲تا۳ سال یک بار تکرار شود. از دیدگاه احتمالی می توان برای تکرار رخداد احتمال ۴/۰ تکرار می شود. این چرخه در دمای نواحی زیادی از کره زمین مشاهده می شود و پذیرفته شده است که چرخه های دوسالانه ویژگی عام کره زمین و حاصل تغییر جریانات مداری است. به طورکلی با توجه به معناداری چرخه ها۲-۳ می توان بیان نمود نوسانات دمایی غرب کشور از الگوهای بزرگ مقیاس تاثیر می پذیرند.

مدل سازی دما, چرخه نوسان, تحلیل طیفی, غرب کشور