ارزیابی نقش بارش در بازیابی خشکسالی جریان رودخانه در حوضه کرخه
محل انتشار: نشریه هواشناسی و علوم جو، دوره: 1، شماره: 1
سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 142
فایل این مقاله در 15 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JMAS-1-1_004
تاریخ نمایه سازی: 12 دی 1401
چکیده مقاله:
این پژوهش با هدف ارزیابی نقش بارش در طی دوره های ترسالی و خشک سالی هواشناسی در بهبود خشک سالی های جریان رودخانه در حوضه کرخه در سال های اخیر انجام شده است. برای این منظور، از مدل جفت شده آب شناسی-سطح زمین ALSIS-HBV استفاده شد. کاربست مدل مذکور در دورههای دستکارینشده (دورهای که سامانه فقط از عوامل طبیعی تاثیر میگیرد) و دستکاریشده (سیستم از هر دو عامل انسانی و طبیعی تاثیر میگیرد) امکان دستیابی به هدف تعریف شده را فراهم خواهد نمود. برای پایش خشکسالی هواشناسی و آبشناسی از روش سطح آستانه متغیر استفاده شد. یافتهها نشان میدهد تاخیر زمانی بین خشک سالی هواشناسی و جریان رودخانه در زیرحوضههای مختلف بین ۱۵ تا ۹۰ روز است. هرچه خشک سالی هواشناسی شدیدتر باشد و تداوم بیشتری داشته باشد، مدت زمان لازم برای بهبود خشک سالی جریان رودخانه بیشتر میشود. در دوره دستکارینشده، پاسخ جریان رودخانه به بیهنجاریهای بارش سریع است و خشک سالی جریان رودخانه با تاخیر زمانی ۱ تا ۳ ماهه بهبود پیدا میکند. روند بهبود جریان رودخانه در دوره دستکاریشده کند است و به ویژه در دهه اخیر این روند خیلی کندتر شده است. مقایسه نسبتهای P/Qobs (بارش به مقادیر مشاهداتی جریان رودخانه) و P/Qsim (بارش به مقادیر شبیهسازیشده جریان رودخانه) نشان میدهد با توجه به تغییرات جزئی P/Qsim، مدل جفتشده پاسخ جریان رودخانه به افتوخیزهای بارش را بهخوبی شبیهسازی کرده ولی در شرایط واقعی حوضه، بهعلت دخالت بشر در طبیعت این نسبت در دورههای دستکاریشده بیشتر شده است. نتایج بررسی بهبود خشک سالی جریان رودخانه برای دوره خشک شاخص ۲۰۱۳-۲۰۰۸ با سناریوهای مختلف افزایش بارش نشان میدهد در زیرحوضههای گاماسیاب، قرهسو و کل حوضه کرخه برای بهبود خشک سالی جریان رودخانه در جریانهای بیشینه باید بارش بیشتر از میانگین بلندمدت رخ دهد و نیاز به بارشهای حدی میباشد. افزایش میانگین دما و تبخیر از آبهای سطحی میتواند عامل موثری در بهبود نیافتن خشک سالی جریانهای بیشینه در سالهای مورد بررسی باشد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
مریم شفیعی
گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، تهران، ایران
جواد بذرافشان
گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، تهران، ایران
پرویز ایران نژاد
گروه فیزیک فضا، موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران