محمدرضا بختیاری - عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان

به منظور بررسی امکان کاهش شدت عملیات خاک ورزی، جهت کاشت گندم آبی در تناوب با سیب زمینی، تحقیقی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا شد که شامل ۸ تیمار بود: ۱- شخم با گاو آهن برگردان­دار+ دو بار دیسک زدن + لولر زدن؛ ۲- شخم با گاو آهن قلمی + یک­بار دیسک زدن + لولر زدن؛ ۳- استفاده از شش خیش+ یک­بار دیسک زدن + لولر زدن؛ ۴- یک­بار دیسک + لولر زدن؛ ۵- استفاده از پنجه غازی + لولر زدن؛ ۶- استفاده از شش خیش + لولر زدن؛ ۷- شخم با گاوآهن قلمی + لولر زدن؛ ۸- لولر زدن.  این تحقیق در سه تکرار و طی دو سال زراعی در خاک لوم رسی شنی ایستگاه تحقیقات کشاورزی تجرک واقع در شهرستان همدان، اجرا شد.  در این تحقیق علاوه بر فاکتور های ماشینی از قبیل: سرعت پیشروی، لغزش، عمق کار، بازده ماشین، و ظرفیت مزرعه ای تئوری و موثر و عملکرد های خالص، کاه و شاخص برداشت محصول نیز اندازه گیری و ارزیابی شد.   نتایج نشان داد که روش مناسب خاک ورزی جهت کاشت گندم پس از برداشت سیب زمینی توسط سیب زمینی کن، استفاده از دیسک و لولر است اما اگر پس از برداشت سیب زمینی توسط ماشین سیب زمینی کن، به منظور بیرون آوردن سیب زمینی ­ها از زیر خاک از پنجه غازی نیز استفاده ­شود، در این حالت دیگر نیازی به دیسک زدن نیست.  در این شرایط توصیه می شود که فقط از لولر استفاده گردد که شرایط تیمار ۵ (استفاده پنجه غازی + لولر زدن) برقرار می شود.

تناوب, سیب زمینی, کم خاک ورزی, گندم