برآورد مقدار پتانسیل و شکاف بهره وری آب در تولید گندم آبی در ایران

بنا به ضرورت بهبود بهره وری آب در بخش کشاورزی، هدف این پژوهش، برآورد پتانسیل و شکاف بهرهوری آب در تولید گندم آبی در ایران است. برای تعیین پتانسیل تولید گندم از روش توصیه شده فائو در نشریه ۳۳ و برای تعیین تبخیر تعرق پتانسیل از نشریه ۵۶ فائو و برای برآورد تبخیر تعرق واقعی از رابطه عملکرد و تبخیر-تعرق استفاده گردید. عملکرد واقعی از آمارنامه های وزارت جهاد کشاورزی استخراج گردید. شکاف عملکرد (و بهرهوری آب) از تفاوت مقدار واقعی و پتانسیل به دست آمد. تفاوت شاخص عملکرد و بهرهوری پتانسیل و واقعی به عنوان شکاف شاخص به دست آمد. عملکرد قابل حصول به عنوان بخشی از عملکرد پتانسیل که قابل دستیابی توسط تولیدکنندگان است، در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد برای دوره زمانی ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۴ میانگین عملکرد قابل حصول و واقعی گندم در کشور به ترتیب ۶۵۱۶ و ۲۹۰۵ کیلوگرم در هکتار و شکاف عملکردی ۳۴۳۴ کیلوگرم بر هکتار بود. میانگین حسابی بهرهوری پتانسیل و شکاف بهره وری (با راندمان کاربرد آب ۶۰ درصد) به ترتیب ۰۴/۱ و ۵۲/۰ کیلوگرم بر مترمکعب بود. با شناسایی مولفه های اصلی ایجادکننده شکاف عملکرد و بهرهوری آب و مدیریت مناسب زراعی در هر اقلیم یا استان میتوان شکافهای موجود را کاهش و با برطرف نمود.

کلیدواژه ها:

بهره وری پتانسیل ، پتانسیل تولید ، بهره وری واقعی ، مدیریت آبیاری