نیاز علی ابراهیمی پاک - دانشیار، گروه آبیاری و فیزیک خاک، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
اصلان اگدرنژاد - استادیار، گروه علوم و مهندسی آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
محسن احمدی - دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی

تعیین تبخیر- تعرق گیاه مرجع عاملی اساسی در برآورد نیاز آبی گیاه و به دنبال آن مدیریت و برنامهریزی صحیح آبیاری به شمار میآید. برای تخمین این عامل روشها و معادلات متفاوتی ارائه شده که دقت این روشها بر اساس اطلاعات هواشناسی مورد استفاده و شرایط اقلیمی منطقه متفاوت است. بنابراین بررسی و ارزیابی روشهای مختلف و تعیین روش مناسب برآورد تبخیر- تعرق گیاه مرجع در هر منطقه امری ضروری میباشد. در این مطالعه با استفاده از دادههای لایسیمتری برداشت شده در مدت ۴ سال در ایستگاه تحقیقاتی اسماعیلآباد واقع در استان قزوین، مقادیر تبخیر- تعرق گیاه مرجع اندازهگیری شد. سپس به منظور مقایسه دقت روشهای مختلف تجربی، روش لایسیمتر به عنوان مرجع در نظر گرفته شده و روشهای هارگریوز- سامانی، بلانی- کریدل، تورک، پنمن- مانتیث فائو، مک کینک، بریستلی- تیلور، پنمن- فائو و تشت تبخیر بر اساس آن مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس نتایج به دست آمده از این مطالعه، روش تشت تبخیر با بیشترین ضریب همبستگی (۹۷۳/۰) و کمترین خطای استاندارد (۸۱/۳) نسبت به روش مرجع، مناسبترین روش در برآورد تبخیر- تعرق گیاه مرجع در منطقه مورد مطالعه بوده است. همچنین، روش پریستلی- تیلور با کمترین ضریب همبستگی (۸۹۶/۰) و بیشترین خطای استاندارد (۱۶/۲۳) در بین روشهای مورد مطالعه کمترین دقت را داشته است. معادلات پنمن- مانتیث فائو و هارگریوز سامانی نیز با ضرایب همبستگی ۹۰۴/۰ و ۸۹۹/۰ پس از معادله تشت تبخیر بیشترین همبستگی را با دادههای لایسیمتری داشتند.

پنمن- مانتیث فائو, تبخیر- تعرق پتانسیل, لایسیمتر زهکشدار