الگوسازیARIMA برای بارش سالانه مشهد

گرمایش زمین، الگوی گردش عمومی و الگوی زمانی- مکانی بارش را تغییر داده است. کاربرد روش های آماری در تشریح تغییرات، ابزاری مفید به شمار می آیند. از آن جا که بارش به عنوان یک عنصر اقلیمی؛ رفتاری غیرخطی داشته، از توزیع نرمال تبعیت نمی کند. در نتیجه بهره گیری از مدل سازی برای شناخت رفتار عمومی بارش امری بسیار کارآمد است. روش های مختلفی برای مدل سازی تغییرات بارش وجود دارد که از آن جمله می توان به الگوسازی خطی(کمینه قدر مطلق انحرافات، روش کمترین مربعات خطا و...) و غیر خطی( الگوی چند جمله ای، شبکه عصبی مصنوعی) اشاره نمود. برای انجام پژوهش حاضر از داده های بارش ایستگاه  فرودگاهی مشهد طی دوره آماری ۵۷ ساله( ۱۹۶۰-۲۰۱۶) برای شناسایی رفتار دراز مدت بارش این ایستگاه بهره گرفته شده است. به منظور بررسی رفتار عمومی بارش مشهد تلاش شد با استفاده از نرم افزار مینی تب(MINITAB)به برازش الگوی مناسب از خانواده چند جمله ای و الگوسازی ARIMA پرداخته شود. نتیجه الگوسازی خانوده چند جمله ای حاکی ازیک روند درجه دو یا سهمی گونه در بارش مشهد است. از سوی دیگر در خانواده الگوی ARIMA، الگوی (۴،۱،۱) ARIMA که از میان بقیه الگوها به نسبت بهتر بود به عنوان الگوی مناسب تعیین شد. همچنین با انجام تبدیل باکس- کاکس مجددا به ارزیابی بارش های تبدیل یافته، مدل های کاندید و پیش بینی آن ها پرداخته شد و نهایتا مدل گزینش شده برای بارش مشهد الگوی (۰،۱،۱) ARIMA بوده است. لازم به ذکر است که براساس نتایج حاصل از مدل سازی و خروجی های پیش بینی مدل می توان استنباط نمود که ARIMA خطی برای برازش بر بارش مشهد الگوی مناسبی نیست. از سوی دیگر با توجه به عدم برازنده بودن این الگو برای بارش مشهد مدل های گزینش شده نیز با روند موجود در مشاهدات همخوانی ندارند و یا به عبارت دیگر مرتبه تفاضل گیری مدل ها برابر یک است که حاکی از روند خطی و نه سهمی در مشاهدات است.   

کلیدواژه ها:

مدل سازی بارش ، ARIMA ، الگوسازی چند جمله ای ، روند درجه دو ، مشهد