بررسی اثر مالیات بر ارزش افزوده بر تورم و اقتصاد

طی چند دهه اخیر، نظام مالیات بر ارزش افزوده، در بیش از نیمی از کشورهای جهان اجرا شده است .این مالیات که از ارزش افزوده بنگاه ها در مراحل مختلف تولید و توزیع اخذ می شود، مزایای متعددی مانند پائین بودن نرخ مالیاتی، کاهش انگیزه فرار مالیاتی، خنثی بودن نسبت به متغیر های اقتصادی دارد و منبع قابل اعتمادی برای کسب درآمد برای دولت می باشد. کشورهایی که تا کنون این نظام مالیاتی را دنبال نکرده اند و یا آنهایی که با تاخیر به اجرای آن می پردازند، نگرانی هایی داشته اند که افزایش سطح عمومی قیمت-ها بعد از اعمال مالیات بر ارزش افزوده و آثار تورمی آن از این دسته است. با توجه به اینکه مدت زیادی از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها نمی گذرد، لازم است که اثرات این تحول اقتصادی بر اقتصاد کشور بررسی شود. مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات بر مصرف است که در مراحل مختلف زنجیره واردات، تولید، توزیع و مصرف توسط بنگاه های اقتصادی به میزان درصدی از ارزش افزوده حاصله در هر مرحله از زنجیره انباشته و از هر بنگاه به بنگاه بعدی منتقل میگردد تا نهایتا به مصرف کنندگان نهایی منتقل شده و توسط ایشان پرداخت گردد. ارزش افزوده را تفاوت بین ارزش کالاها و خدمات عرضه شده با ارزش کالاها و خدمات خریداری شده یک شخص در یک دوره معین تعریف میکنند. مالیات در هر کشوری به تناسب پیشرفت و توسعه اقتصادی آن از جایگاه ویژه برخوردار است. بر همین اساس میزان درآمدهای داخلی دولتها تا حد زیادی ارتباط مستقیمی به توان و کارایی نظام مالیاتی آنها دارد. بنابراین منبع اصلی تامین درآمدهای داخلی، از ناحیه وصول مالیات است. در این تحقیق سعی میشود اثر مالیات بر ارزش افزوده بر تورم مورد بررسی قرار گیرد. نتایج تحقیق حاکی از اثر مثبت و معنی دار مالیات بر ارزش افزوده بر تورم در استانهای کشور است، در واقع علیرغم بحث های نظری انجام شده پیش از اجرای این قانون مبنی بر عدم اثرگذاری بر تورم، نتایج آزمون های اقتصادسنجی، نشان از آثار تورمی دارند. مالیات بر ارزش افزوده همچنین متغیرهای نرخ بیکاری، اندازه جاری دولت و سرانه تولید داخلی بدون نفت بر تورم تاثیر مثبت دارند. از طرفی متغیرهای اندازه عمرانی دولت، نسبت سپرده به تولید و سرانه تولید داخلی نفت بر تورم استانی اثر منفی دارند.

کلیدواژه ها:

تورم ، مالیات ، ارزش افزوده ، درآمد