راضیه عباس پور - دانشجوی دکتری، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
سید مرتضی موسوی - دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
محمد مهدی خطیب - استاد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
احمد رشیدی - استادیار، پژوهشکده زلزله شناسی، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، تهران، ایران

این پژوهش به بررسی شواهد و آثار فعالیت­ های زمین ساختی جوان بر مبنای محاسبه میزان تغییرات قائم رخ داده در چین خوردگی ها و راندگی­ ها در باختر فرازمین شتری می­ پردازد. تحلیل کمی تغییرات عمودی سطح زمین در بخش باختری فرازمین شتری و بررسی عوامل تاثیرگذار بر میزان این تغییرات از اهداف این پژوهش بوده است. به منظور تحلیل تغییرات قائم رخ داده توسط چین خوردگی های جوان، گسل ­های راندگی و   پدیده ­های غیر زمین ساختی در منطقه از تصاویر راداری سنتینل ۱ به روش تداخل سنجی راداری در محیط نرم افزار LiCSBAS استفاده شده است. بر اساس تفسیر داده ­ها، نرخ تغییرات قائم در طاقدیس فهلنج حدود ۷/۱ میلی متر و طاقدیس سردر حدود ۱/۲۸ میلی متر می­ باشند که به ترتیب بیشترین و کمترین تغییرات قائم را نشان می­ دهند. به طورکلی، تغییرات قائم در بخش باختری فرازمین شتری از شمال به سمت جنوب (پایانه­­ ی شمالی گسل نایبند) افزایش چشمگیری دارد. نرخ و دامنه زیاد تغییرات در بخش باختری فرازمین شتری، به ویژه در چین خوردگی ها و گسل ­های راندگی جوان به دلیل بالا نبودن میزان دگرشکلی بین لرزه ­ای و عدم رخداد زمین لرزه با بزرگای بالا در دوره زمانی تفسیر تصاویر مورد استفاده در این مطالعه، دلیل مهم غیر زمین ساختی دارد. در منطقه مورد نظر، عامل بسیار تاثیرگذار در شکل گیری چنین تغییراتی، وقوع سیلاب های شدید فصلی و نشست رسوبات حمل شده توسط آنها در منطقه می­ باشد؛ اما شواهد ریخت زمین­ ساختی مشاهده شده در منطقه بر فعالیت کنونی گسله ­ها، فراخاست و رشد چین ­های جوان منطقه تاکید دارد. شواهدی همچون رودخانه ­های ماندری، رودخانه­ های منحرف شده و سربریده، دره ­های باریک و ژرف، پادگانه ­های آبرفتی بالاآمده بر فراز چین­ های نئوژن، چینه­ های رویشی از رسوبات آبرفتی جوان بر فراز یال طاقدیس های جوان منطقه، فعالیت کنونی گسله­ ها، فراخاست و رشد چین­ های جوان.

تکتونیک فعال, تداخل سنجی راداری, تغییرات قائم پوسته زمین, فرازمین شتری, طبس