محمد معین الدینی - استادیار دانشگاه سوره تهران

از میانه سلطنت ایلخانان، به‎تدریج شکوفایی نگارگری ایرانی رونق گرفت و علی رغم تحولات سیاسی و تغییر سلسله‎های حاکم بر ایران نه‎تنها از رونق و کیفیت آن کاسته نشد بلکه تا میانه عصر صفوی بر بالندگی آن افزوده شد. دراین‎ارتباط مولفه‎های متعددی تاثیرگذار بودند که از مهم‎ترین آن‎ها نقش حامیان سلطنتی بود؛ ازاین‎رو مسئله این پژوهش نوع و میزان آشنایی رجال سلطنتی با هنرهای مرتبط با کتاب‎آرایی به‎ویژه نگارگری است و این که این آشنایی ایشان با هنر تا چه اندازه بر تحولات نگارگری ایران تاثیرگذار بوده است، با این هدف که بتوان از ارتباط حامیان سلطنتی با تحولات هنری دوران خودشان شناخت بیشتری به دست آورد. بازه مطالعاتی این پژوهش حدفاصل سلطنت ایلخانان تا پایان صفویان است و حوزه جغرافیایی آن نیز قلمرو جهان فرهنگ ایرانی فارغ از مرزهای جغرافیایی آن است؛ امری که با روش تاریخی به آن پرداخته می‎شود. گزارش‎ها و شواهد تاریخی باقی‎مانده از این دوران نشان می‎دهد آثار مهم این دوران صرفا با حمایت مادی حامیان سلطنتی شکل نگرفته‎اند بلکه در پس آن‎ها حامیانی قرار داشتند که برخی از آن‎ها خود هنرمندانی چیره‎دست بودند و برخی نیز با شناخت و تخصصی که در هنر پیدا کرده بودند بر تحولات زیبایی‎شناختی نگارگری دربارشان نظارت می‎کردند. درنتیجه می‎توان گفت از مهم‎ترین متغیرهای مهم و تاثیرگذار در بالندگی نگارگری ایرانی به نقش معنادار حامیان درباری و شناخت آن‎ها از انواع هنرهای مرتبط با کتاب‎آرایی ازجمله نگارگری برمی‎گردد.

جهان فرهنگ ایرانی, نگارگری ایرانی, کتاب‎آرایی, حمایت هنری, هنر ایران از مغول تا صفوی