عسگر عسگری حسنکلو - استادیار ، زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
آرزو شهبازی - کارشناسی ارشد ، زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

جامعه شناسی دانشی است که به انسان و ارتباطات او در جامعه می پردازد. فرهنگ محصول ارتباطات اجتماعی است و ادبیات یکی از این پدیده های فرهنگی، و خالق اثر ادبی تصویرگر جامعه در اثر هنری خود است. وقتی به ارتباط میان جامعه و ادبیات می پردازیم وارد حوزه جامعه شناسی ادبیات شده ایم. نقد جامعه شناختی ادبیات یکی از رشته های نسبتا نوین در نقد ادبی است که تاریخچه طولانی ای دارد. در آغاز قرن نوزدهم ایپولیت تن و مادام دواستال با انتشار دو کتاب خود اولین مباحث جامعه شناسی ادبیات را مطرح کردند. با ظهور کارل مارکس این مطالعات حیات تازه ای پیدا کرد؛ به طوری که هنوز نظریه پردازان بسیاری متاثر از اندیشه های اویند. هدف نگارندگان این مقاله بررسی سیر تاریخی نقد جامعه شناختی ادبیات با تاکید بر جامعه شناسی خواندن، ساخت­گرایی تکوینی، مکتب فرانکفورت و نظریه پی یر بوردیو است. روش این مقاله، مطالعه آثار نظریه پردازان نقد جامعه شناختی ادبیات به روش کتابخانه ای و نیز تجزیه و تحلیل نظرات آن­هاست. علت انتخاب این چهار روش در جامعه شناسی ادبیات به این دلیل است که اهمیت، تاثیر و نفوذی که این روش ها در تحلیل آثار ادبی و هنری داشته اند بسیار مهم و قابل توجه است اما از سوی محققان مغفول مانده است.

جامعه شناسی خواندن, ساخت گرایی تکوینی, مکتب فرانکفورت, پی یر بوردیو