تحلیلی بر کلان روایت های ژئوپلیتیکی مسلط در منطقه جنوب غرب آسیا؛ رویکردی نو به مطالعه قلمروسازی های ژئوپلیتیکی

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه محیط شناسی راهبردی جمهوری اسلامی ایران، دوره: 4، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JSE-4-1_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 127
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

وحید کیانی

استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه بیرجند

چکیده

تحولات و پویایی های ژئوپلیتیکی جنوب غرب آسیا متاثر از گفتمان و پاد گفتمان های مختلفی است؛ اما آنچه در این میان بیشتر به چشم می آید رقابت سه گفتمان مسلط با عنوان گفتمان اسلام شیعی جمهوری اسلامی ایران، گفتمان ضد شیعی اعراب سنی و گفتمان مبارزه با تروریسم غرب است. آنچه مقاله حاضر در پی نشان دادن آن است اشاره به این نکته کلیدی است که هر سه گفتمان فوق از یک هویت مسلط برخورداراند که بر مبنای همین هویت مسلط سعی در تعریف هویت «دیگری» به عنوان دشمن دارند. گفتمان ضد شیعی اعراب سنی بر مبنای همین تفکر دیگری خود را «شیعه» و «ایران» و گفتمان اسلام شیعی جمهوری اسلامی، دیگری خود را«سکولاریسم» و «آمریکا» قرار داده اند؛ اما گفتمان غرب دیگری خود را «مبارزه با تروریسم» و «مبارزه با بنیادگرایی اسلامی» قرار داده است. نکته کلیدی بحث هم به همین مسئله مرتبط است. در حقیقت، گفتمان غرب بر مبنای تئوری قدرت هوشمند خود و با توجه به مولفه های جنگ نرم معتقد به هیچ دوست یا دشمنی برای خود، در همه زمان ها و مکان ها نیست؛ بلکه بر مبنای سیاست خارجی پراگماتیسمی یا عمل گرایانه خود بسته به نوع استراتژی ها و اهداف ژئوپلیتیکی خود به این کار مبادرت می ورزد؛ اما هر دو گفتمان ژئوپلیتیکی عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران دیگری­خود­را هویتی ثابت و همچنین کشوری واحد قرار داده اند و به تبع آن، در همه شرایط و زمان ها بر مبنای همان دیگری به روایت ژئوپلیتیکی خود اقدام می کنند. اما در کلان روایت ژئوپلیتیکی غرب هیچ نامی از کشوری خاص به عنوان دشمن مطرح نمی شود و همواره سعی می کنند با همین ظرافت به دیگر کشورها بفهمانند که لزوما ازنظر آمریکا دشمن همیشگی آنان نیستند و تنها درصورتی که کنشگری گفتمان غرب و آمریکا را دچار تهدید نکنند، هیچ خطری متوجه آنان نخواهد بود.

کلیدواژه ها

کلان روایت, ژئوپلیتیک, جنوب غرب آسیا, ایران, عربستان سعودی, آمریکا

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.