نجمه شریف پور - رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده حقوق،الهیات و علوم سیاسی،واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
محمد بهرامی خوشکار - دانشیار گروه فقه و حقوق، دانشکده فقه و حقوق ، مدرسه عالی شهید مطهری، تهران، ایران
سید ابوالقاسم نقیبی - دانشیار گروه فقه و حقوق، دانشکده فقه و حقوق ، مدرسه عالی شهید مطهری، تهران، ایران.

تمکین به معنای خاص از جمله حقوق جنسی زوج است و تمکین به معنای عام علاوه بر حقوق جنسی، از لوازم ریاست شوهر بر خانواده به شمار می اید و نشوز زوجه در ادبیات فقیهان، معرف عدم تمکین است. با عنایت به تغییر سبک زندگی و تحولات در مناسبات زوجین این سوال مطرح می شود که آیا تمکین و نشوز از نظر مفهوم و مصداق دچار تحول شده است؟ بدون تردید تمکین از جمله حقوق امضایی است و مانند مجعول تاسیسی نیازمند به جعل اعتبار از ناحیه شارع می باشد. شارع ضمن شناسایی تمکین متعارف و امضای آن، مناسبات زوجین و نهاد خانواده را با سازو کار حقوقی مناسب تحکیم بخشیده است. پایداری زوجیت و نهاد خانواده از مولفه های متعددی تاثیر می پذیرد و تمکین از جمله آن مولفه هاست.در این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی بر این نکته تاکید شده است که تمکین به معنای عام، متناسب با مقتضیات زمان متحول شده است. از این رو علیرغم فعالیت اجتماعی و اشتغال زوجه در بیرون از خانه، زوج ملزم به انفاق می باشد.

تمکین, نشوز, مقتضیات زمان, احکام امضایی, نفقه