شلاله زاهدی نیا - گروه علوم و صنایع غذایی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
شهرام حنیفیان - گروه علوم و صنایع غذایی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

زمینه مطالعاتی: کلی فرم ها گروه مهمی از خانواده انتروباکتریاسه هستند که ۱۰% از جمعیت میکروبی روده را تشکیل می دهند و اکثرا بیماری زا نیستند. آزمون های میکروبی مرتبط با جستجو و شمارش کلی فرم به صورت وسیع در صنایع شیر به عنوان میکروارگانیسم های شاخص جهت نشان دادن خطای فرآیند، بهداشت محیط و آلودگی ثانویه در محصول استفاده می شوند. هدف: این مطالعه با هدف بررسی میزان آلودگی و تنوع گونه ای کلی فرم ها در بیوفیلم مخازن حمل و نگهداری شیر خام و تجهیزات فرآوری محصولات شیر انجام گرفت. هم چنین قابلیت تولید بیوفیلم هر یک از جدایه های کلی فرمی ارزیابی گردید. روش کار: برای این منظور تعداد ۸۰ نمونه شامل ۳۰ نمونه از مخازن حمل و نگه داری شیر خام، ۳۰ نمونه از تجهیزات فرآوری محصولات لبنی و ۲۰ نمونه از سطوح مختلف سالن تولید نمونه گیری شد. نتایج: با توجه به نتایج حاصل مشخص گردید که ۷۵/۸ % کل نمونه ها آلوده به کلی فرم ها بودند. بالاترین میزان فراوانی مربوط به جنس های انتروباکتر و کلبسیلا با ۲۵/۳۱ % و کم ترین میزان فراوانی مربوط به سیتروباکتر با ۵/۱۲ % به دست آمد. نتایج الایزا نشان داد از ۱۶ جدایه شناسایی شده، ۵/۸۷ % قابلیت تولید بیوفیلم دارند و فقط ۲ (۵/۱۲ %) جدایه اشریشیا کولای فاقد این توانایی بودند. نتیجه گیری نهایی: در مجموع می توان گفت وجود آلودگی بالای کلی فرمی در کف سالن و تسمه نقاله ها، نشان دهنده پتانسیل بالای این مکان ها برای آلوده کردن فرآورده های شیر است و نیاز به استفاده از رویکردی جدید برای رفع این مشکل وجود دارد.

کلی فرم ها, بیوفیلم, مخازن شیر خام, تجهیزات فرآوری شیر