محمدرضا بلورفروش - عضو هیات علمی پژوهشی جهاد دانشگاهی استان یزد
حامد اسدیان - کارشناس ارشد پژوهشی جهاد دانشگاهی استان یزد
محمدتقی شادلو - مدیر تحقیق و توسعه شرکت آلومینای ایران

بوکسیت از نظر کانی شناسی جزو گروه هیدروکسیدها و اکسیدها که از نظر واکنش در فرآیند فلوتاسیون و همچنین خواص سطحی کم و بیش شبیه به دیگر کانیهای هم گروه خود است. با مطالعات انجام شده مشخص شد که بوکسیتهای کم عیار جاجرم حاوی دیاسپور به عنوان کانی آلومینیوم دار بوده و با گانگهای سیلیکاته مانند کائولینیت، کوارتز و همچنین اکسید آهن (هماتیت) و اکسید تیتانیوم همراه و مدول A/S آن ۲/۸ می باشد. نقطه بار صفر یکی از فاکتورهای مهم در فلوتاسیون اکسیدها و نمکهای کم محلول است. با استفاده از تفاوت نقطه بار صفرکانیها می توان توسط کلکلتورهای آنیونی و کاتیونی و با تنظیم pH محیط جدایش کانیها را توسط فلوتاسیون به خوبی انجام داد. از آنجا که دیاسپور دارای بار مثبت و کانی های رسی دارای بار منفی می باشند، فلوتاسیون معکوس کانی های رسی آلومینو سیلیکات از دیاسپور بوسیله کلکتور های کاتیونیک در pH بین ۴ تا ۶ قابل انجام میباشد. پس از تعیین شرایط آزمایشها با استفاده از روش طراحی آزمایشهای تاگوچی و نرم افزار Qualitek۴ و Design Expert تنظیم و انجام شد. در آزمایشهای فلوتاسیون بوکسیت جاجرممهمترین پارامترهای موثر بر فرآیند فلوتاسیون از جمله غلظت کلکلتور، غلظت بازداشت کننده، درصد جامد پالپ و زمان آماده سازی بعنوان عوامل متغیر در روش تاگوچی در نظر گرفته شد و برای هر عامل سه سطح در نظر گرفته شد. پس از انجام آزمایشها و انتقال نتایج به نرم افزار و تعریف تابع هدف (مدول و بازیابی وزنی) مقادیر بهینه شده برای هر پارامتر به دست آمد. در صورتیکه مدول و بازیابی همزمان ماکزیمم در نظر گرفته شوند پارامترها به غیر از درصد جامد در سطح ۱ خود دارای مقدار بهینه هستند.در این حالت بیشترین بازیابی % ۵۸ و ماکزیمم مدول ۳/۹۵ پیش بینی خواهد شد. در حالت تابع هدف مدول بیشترین مدول به دست آمده برابر با ۴/۰۴ و برای حالت تابع هدف بازیابی بیشترین بازیابی وزنی۸۸/۴ درصد به دست آمد.

دیاسپور، فلوتاسیون معکوس، کلکتور، مدول، بازیابی وزنی، تاگوچی،آلومینوسیلیکات