محمد لطیفی - پژوهشگر فرادکتری گروه معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. گروه معماری، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.
محمدجواد مهدوی نژاد - استاد گروه معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

مطالعه الگو های ارزشمند معماری گذشته به عنوان شناسنامه فرهنگی هر جامعه و معاصرسازی آن با استفاده از فناوری های نوین، امری است که در هر دوره ای از اولویت ها و ضرورت های فرهنگی هر جامعه محسوب می گردد. از سویی باتوجه به بنیان های غنی معماری ایرانی- اسلامی، ایجاب می نماید بازگشتی اندیشمندانه به معماری مسکن به عنوان یکی از مهم ترین اشکال سازمان دهی اجتماعی فضا شود و از ویژگی ها و عناصر اصلی آن برای خلق شیوه ای جدید از معماری مسکونی همراه با تکنولوژی جدید و مقتضیات روز استفاده کرد. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی با راهبرد نمونه موردی و بهره گرفتن از افزونه اسپیس سینتکس و گراف تولید پلان سعی دارد ضمن تشریح روابط ریاضی حاکم بر فضا در مفاهیمی چون عمق فضایی، ارزش کنترل، ارزش انتخاب، یکپارچگی و انتروپی، با ارزیابی و تحلیل رابطه بین همنشینی فضاها به کشف مفاهیمی که از معماری گذشته می تواند در معماری امروز نقش ایفا نماید، بپردازد. نتایج بیان کننده آن است که اگرچه تفاوت ساختاری میان الگوهای گذشته و معاصر در توده گذاری فضا وجود دارد، با این وجود می توان با مبنا قراردادن ارزش های مورد اشاره و حفظ موقعیت و روابط میان فضاهای مختلف در گراف، یک الگو را به زبان معاصر بیان نمود.

روزآمدی , گراف تولید پلان , نحو فضا , نظریه گراف